Roślony w kolicy Nysy

Konwalia majowa (Convallaria majalis)

WYGLĄD

Kwiatostan w postaci jednostronnego grona, kwiaty wonne. Kolor kwiatów biały

SIEDLISKO

Lasy liściaste i mieszane, zarośla.

INNE WŁAŚCIWOŚCI

Roślina lecznicza (Zawiera glikozydy nasercowe, saponiny steroidowe, flowonoidy, przedawkowanie może prowadzić do zatrucia.. Surowcem jest ziele. Glikozydy działają słabo uspokajająco i moczopędnie, zwiększają się skurczu mięśnia sercowego i zwalniają częstotliwość jego skurczów )

Trująca jest czerwona jagoda

	Pokrzyk wilcza jagoda (Atropa belladonna )
WYGLĄD	Kwiaty zwisłe, osadzone pojedynczo w kątach liści. Jagoda podobna do wiśni. Kolor kwiatów fioletowy
SIEDLISKO	Widne lasy liściaste, zarośla, brzegi lasów. Częsta w niższych położeniach Karpat i Sudetów
INNE WŁAŚCIWOŚCI	Silnie trująca, zawiera atropinę. Używana jako narkotyk. Szczególnie silnie trujące są owoce. Dawką śmiertelną dla dorosłego człowieka jest 12-15 g suchej masy liści rośliny. Roślina lecznicza. Produkowane z pokrzyku preparaty zmniejszają napięcie mięśni gładkich, działają hamująco na układ nerwowy przywspółczulny, rozszerzają źrenicę oka, zmniejszają wydzielanie wszystkich gruczołów. Znajdują zastosowanie w okulistyce podczas badania oka (atropina), a także do leczenia kaszlu, kolki nerkowej i żółciowej, astmy i schorzeń żołądkowo-jelitowych

Pierwiosnka lekarska (Primula veris )

WYGLĄD

Baldach. Kwiat złocistożółty z pomarańczowymi plamami. Górna część korony dzwonkowata. Kolor kwiatów złocistożółty

SIEDLISKO

Suche lasy liściaste i mieszane, zarośla, wzgórza, łąki górskie. Częsta

INNE WŁAŚCIWOŚCI

Roślina ozdobna (często uprawiana w ogródkach) i lecznicza (cała roślina)

Wierzono, że wpleciony we włosy lub przypięty do sukni działa magicznie na mężczyzn – otwierają zatwardziałe serca, budzą ciepłe uczucia dla osoby, która go nosi. Stąd zapewne wzięła się ich ludowa nazwa – kluczyki

Ziemowit jesienny (Colchicum autumnale )

WYGLĄD

Kwiaty o długiej, białej rurce, osadzone pojedynczo, 6 pręcików, 3 szyjki. Zalążnia ziemowita znajduje się w głębi długiej rurki kwiatowej, pod ziemią, gdzie pozostaje do wiosny. Kolor kwiatów jasnofioletowy

SIEDLISKO

Wilgotne łąki w południowej Polsce. Dość częsta

INNE WŁAŚCIWOŚCI

Ma działanie trujące i lecznicze. Zawarta w nim kolchicyna hamuje rozwój komórek rakowych. Trująca dla ludzi, bydła i koni, zwierzęta instynktownie wyczuwają, że jest trująca i ją omijają, zarówno świeżą jak i suszoną w sianie. Nie szkodzi owcom i kozom, ale ich mleko, po takiej diecie nie nadaje się do spożycia, stając się trujące.

Barwinek pospolity (Vinca minor L.)

WYGLĄD

Zimozielona, drobna krzewinka. Kwiatyniebieskie lub jasnofioletowe, obupłciowe, o średnicy około 2,5 cm, wyrastające pojedynczo w pachwinach liści. Kielich kwiatowy znacznie krótszy od korony. Korona o rurce lejkowatej i płasko rozpostartych płatkach. Pięć pręcików przyrośniętych do rurki korony, słupek na szczycie zgrubiały, przy nasadzie zalążni dwa żółte miodniki. Kwitnie od marca do maja. Owoce dwa cylindryczne mieszki. Łodygi pokładające się i zakorzeniające, kwiatonośne wyprostowane. Liście naprzeciwlegle całobrzegie, ciemnozielone i błyszczące, do 5 cm długości, krótkoogonkowe.

SIEDLISKO

Lasy, zarośla. Doskonale znosi zacienienie.

INNE WŁAŚCIWOŚCI

Roślina uprawna: pospolity w uprawie. Używana jako roślina okrywowa na kobierce, obwódki, często sadzona na cmentarzach. Ma bardzo małe wymagania zarówno co do gleby jak i oświetlenia. Obok bluszczu i najlepiej znosi zacienienie. Roślina lecznicza: działanie: obniża ciśnienie krwi (hypotonicum), stosuje się go w przypadkach krwawień, stanów zapalnych błon śluzowych oraz w leczeniu egzem. Zbiór: od maja do sierpnia. Zebrany surowiec suszy się naturalnie, w miejscu przewiewnym i suchym . Roślina trująca

Marzanka wonna

(Galium odoratum)

WYGLĄD

Ma kanciastą łodygę, bardzo ładnie regularnie ulistnioną. Liście lancetowate są ustawione okółkowo.Kwiatki białe i drobne zebrane w szczytowy kwiatostan wydzielają charakterystyczny zapach.

SIEDLISKO

Rośnie najlepiej w lasach bukowych i tworzy często duże łany.

INNE WŁAŚCIWOŚCI

Wieloletnia roślina zielna. Dorasta do 60cm wysokości . Jest rośliną leczniczą i przyprawową. Zawiera glikozyd , który w czasie rozkładu lub suszenia uwalnia kumarynę, stąd jej silny i specyficzny aromat. Używana jest do aromatyzowania deserów, win majowych, herbaty. Wykorzystywana jest przemyśle perfumeryjnym.

Bluszcz zwyczajny ( Hedera helix )

WYGLĄD

Kwiaty w półkolistych baldachach, drobne, kuliste. Kolor kwiatów zielony

SIEDLISKO

Lasy, mury

INNE WŁAŚCIWOŚCI

Krzew pełzający przy ziemi lub pnący się po drzewach, murach, za pomocą czepnych, krótkich, licznych korzonków przybyszowych.

Karierę zrobił natomiast bluszcz jako roślina dywanowa i pokrywowa - na murach, ścianach budynków, w parkach i na cmentarzach. Jego pędy płonne są wybitnie cienioznośne, kwitnące wymagają dużo więcej światła. Lubi wilgotne, próchniczne gleby.

Orlik pospolity (Aquilegia vulgaris )

WYGLĄD

Okwiat składa się z 5 działek bezostrogowych i 5 działek opatrzonych ostrogami. Z centrum okwiatu wystają żółte pręciki. Kolor kwiatów fioletowo - niebieski

SIEDLISKO

Widne lasy liściaste, zarośla, hale. Dość częsta

INNE WŁAŚCIWOŚCI

.Łodyga wzniesiona, ku górze gałęzista Jest rośliną o właściwościach zarówno trujących (zawiera trójący glikozyd cyjanogenny.), jak i leczniczych.

Śnieżyczka przebiśnieg (Galanthus nivalis )

WYGLĄD

Jeden, zwisający kwiat na łodydze. 3 płatki zewnętrzne duże, 3 wewnętrzne małe, zielonkawe. Kolor kwiatów biały.

SIEDLISKO

Lasy liściaste, zarośla, łąki. Bardzo rzadka, tylko w Karpatach.

INNE WŁAŚCIWOŚCI

2 liście odziomkowe, wąskie, mięsiste, z sinym nalotem.

Należy do pierwszych zwiastunów wiosny

Storczyk kukawka (Orchis militaris )

WYGLĄD

Warżka dłuższa niż szeroka, z ostrogą cylindryczną, skierowaną w dół. Wszystkie pozostałe płatki stulone w hełm. Kłos gęsty, wielokwiatowy. Kwiaty drobno czerwono nakrapiane. Kolor kwiatów purpurowy

SIEDLISKO

Łąki, murawy, polany, skraje lasów. Dość rzadka.

INNE WŁAŚCIWOŚCI

Łodyga prosta, bruzdowana ; liście podłużnie eliptyczne, dolne kapturowato zakończone.

Podkolan biały (Plantathera bifolia )

WYGLĄD

Na szczycie łodygi znajduje się cylindryczny, luźny kwiatostan długości 5-10 cm. Trzy zewnętrzna działki okwiatu odstają, wewnętrzne zaś tworzą hełm. Warżka niepodzielona, równowąska, o wiele dłuższa niż szeroka. Ostroga 2 razy dłuższa od zalążni. Kolor kwiatów biały

SIEDLISKO

Widne lasy, zarośla murawy. Dość rzadka.

INNE WŁAŚCIWOŚCI

Łodyga Łodyga porośnięta jest niezwykle małymi, lancetowatymi przysadkami; liście U nasady łodygi rozwijają się przeważnie 2 lub 3 jajowate liście odziomkowe

Zapylenia dokonują ćmy, zwabione zapachem kwiatów. Jest gatunkiem światłolubnym.

Paprotka zwyczajna

(Polypodium vulgare)

WYGLĄD

Liście pojedyńczopierzaste, zimotrwałe, wyrastające z kłącza w dwóch szeregach na długim ogonku liściowym. Mają długość przeważnie 10-30 cm (wyjątkowo do 60). Są dość duże, okrągłe i bez zawijki, rdzawożółego koloru. Pierścień zarodni z 10-20 zgrubiałymi komórkami. Zarodnikuje od lipca do września. Duże kupki zarodni prześwitują przez liście. Część podziemna posiada jasnobrunatne, czołgające się kłącze. Kłącze ma słodkawy smak.

SIEDLISKO

Świetliste lasy, skalne szczeliny, północne zbocza.

INNE WŁAŚCIWOŚCI

Roślina wieloletnia osiągająca wysokość do 60 cm. W medycynie ludowej stosowano dawniej kłącze paprotki do leczenia gruźlicy

Listera jajowata (Listera ovatab)

WYGLĄD

Kwiaty wargowate koloru zielonego, łodyga prosta, dwa duże liście łodygowate. Grono wielokwiatowe

SIEDLISKO

Wilgotne lasy liściaste, a w górach iglaste, zarośla. Dość częsta.

INNE WŁAŚCIWOŚCI

Wysokość 20 – 100 cm, okres kwitnienia VI - IX

Miodownik melisowaty

( Melittis melissophyllum )

WYGLĄD

Kwiaty wargowe, duże, białe, białoróżowe, różowe lub pstrokate, zebrane po kilka w kątach górnych liści, silnie pachnące cytrynowo. Łodyga wzniesiona, czterokanciasta, nierozgałęziona, ulistniona. Liście naprzeciwlegle, jajowate, zaostrzone, brzegiem karbowane. Ziele ma zapach marzanki wonnej.

SIEDLISKO

Rozproszony na niżu i w niższych położeniach górskich, rzadki. Rośnie w widnych lasach liściastych, zaroślach.

INNE WŁAŚCIWOŚCI

Gatunek rośliny wieloletniej z rodziny jasnotowatych. Roślina zielna, dorasta do 30–50 (70) cm wysokości, owłosiona, silnie aromatyczna. Kwitnie od maja do lipca.

Śnieżyca wiosenna ( Leucojum vernum)

WYGLĄD

Kwiaty złożone (6 płatków) o barwie białej; łodyga prosta kanciasta; liście wąskie, nieco mięsiste, bez nalotu, dł. 20 – 30cm. Na łodydze 1-2 dzwonkowate, zwisające swobodnie kwiaty, długości do 25mm.

SIEDLISKO

Wilgotne lasy, zarośla, łąki. Bardzo rzadka.

INNE WŁAŚCIWOŚCI

10 - 30 cm. Okres kwitnienia III – IV. Cała roślina jest trująca.

	Sasanka łąkowa (Pulsatilla pratensis
WYGLĄD	Kwiaty dzwonkowate, pojedyncze o długości 3-5 cm, zwieszone. Okwiat złożony z 6 działek o szarofioletowym kolorze. Wewnątrz niego liczne słupki i pręciki. Kwitnie od marca do kwietnia. Młode pączki są okryte długimi, białymi włosami. Roślina nie wytwarza nektaru, ale jest chętnie odwiedzana przez owady dokunujące zapylenia krzyżowego, gdyż wytwarza bardzo dużo pyłku. Łodyga silnie owłosiona długimi, białymi włoskami.W czasie dojrzewania owoców wydłuża się do 35cm. Liście są pierzastosieczne, złożone z długich, wąskich odcinków Nasiona rozsiewane są przez wiatr. W czasie dojrzewania liczne niełupki tworzą charakterystyczny owocostan - puszystą kulkę.
SIEDLISKO	Świetliste, suche zbocza, słoneczne obrzeża lasów i zarośli. Hemikryptofit
INNE WŁAŚCIWOŚCI	Sasanki to rośliny lecznicze i trujące, bywają także uprawiane jako ozdobne w ogrodach. Ciekawostką jest,że w kilku europejskich językach noszą one nazwę "kwiatów wielkanocnych" (bo zakwitają na Wielkanoc), a ich kwiaty zawierają zielony (!) barwnik używany dawniej - gdy rośliny te były pospolitsze - do barwienia pisanek

	Kukułka bzowa in. Storczyk bzowy (Dactylorhiza sambucina)
WYGLĄD	Kwiat średniej wielkości, żółte i różowe kwiaty, działki okwiatu zaostrzone, trzy większe wyprostowane lub odgięte, dwa wewnętrzne mniejsze nachylone ku sobie. Liście podłużne lancetowate od 4 do 6 sztuk o długości od 4 do 10 cm i szerokości od 1,5 do 3 cm. Lodyga pusta, mocna, zielona, ulistniona, wysokość do 25 cm.
SIEDLISKO	Rośnie na pojedynczych stanowiskach w widnych lasach, na zboczach porośniętych zaroślami, na naturalnych łąkach górskich regla dolnego, na pastwiskach.
INNE WŁAŚCIWOŚCI	Roślina wieloletnia, wyrasta z podziemnej, podłużnej bulwy,należy do rodziny storczykowatych, rośnie do około 1 115 m.n.p.m., lecz jest rzadko spotykany. Lubi gleby wilgotne, bardzo słabo nawożone. Mrozoodporna, bez okrywy śnieżnej znosi dobrze niskie temperatury. UWAGA: Największym zagrożeniem dla kukułki bzowej jest nawożenie łąk, zarastanie stanowisk w wyniku braku wypasu i koszenia. W pewnym stopniu roślinie zagrażają również ludzie, niszczący rośliny wzdłuż szlaków turystycznych (zadeptywanie, zrywanie).

Storczyk męski in. Storczyk samczy

(Orchis mascula)

WYGLĄD

Kwiat średniej wielkości, różowy do ciemnofioletowego, działki okwiatu zaostrzone, trzy większe wyprostowane lub odgięte, dwa wewnętrzne mniejsze, nachylone ku sobie, czasami białe. Kwitnie od kwietnia do lipca. Łodyga smukła, zielona, rośnie do wysokości 20 – 60 cm . Liście Dolne podłużnie lancetowate od 3 do 5 sztuk o długości 7-25 cm i szerokości 1,5-3,5 cm . Owoce do 2 cm długości. Korzeń w postaci bulwy do 2,5 cm .

SIEDLISKO

W Polsce w przeważającej części występuje na południu kraju. Rośnie na porośniętych zaroślami zboczach , naturalnych łąkach górskich regla dolnego, na pastwiskach oraz w świetlistych lasach liściastych. Lubi gleby wilgotne bogate w węglan wapnia, słabo nawożone.

INNE WŁAŚCIWOŚCI

Nazwę swą storczyk męski zawdzięcza budowie bulwy korzeniowej, która przypomina jądra samcze Głównym zagrożeniem dla storczyka męskiego jest osuszanie jego stanowisk, a także zrywanie roślin oraz nawożenia i częste koszenie łąk, na których rośnie.

	Kukułka szerokolistna in. Storczyk szerokolistny (Dactylorhiza majalis)
WYGLĄD	Kwiaty fioletowopurpurowe, zebrane w grono na końcu łodygi. Pod kwiatami zielone lub czerwonawe przysadki. Zewnętrzne boczne listki okwiatu wąskie i wzniesione. Łodyga Prosta, pusta w środku. Część odziomkowa pokryta skórzastymi łuskami. Liście zwykle od 4-8 liści na łodydze, najwyższe z nich sięgają do kwiatostanu.
SIEDLISKO	Występuje od niżu po położenia górskie. W Polsce roślina pospolita (ostatnio coraz rzadsza). U nas w okolicach Jarnołtówka i Pokrzywnej.
INNE WŁAŚCIWOŚCI	Bylina osiągajaca 50 cm wysokości. Roślina kwitnie od maja do czerwca. Powstanie nasion możliwe jest wyłącznie w wyniku zapylenia krzyżowego, samozapylenie jest niemożliwe.

Kruszczyk szerokolistny

(Epipactis helleborine)

WYGLĄD

Kwiaty zebrane w gęste grono z drobnymi przysadkami na górnej części bezlistnej łodygi. Okwiat z zewnątrz zielonkawy, wewnątrz w różnych odcieniach czerwieni. Łodyga wzniesiona, pojedyncza i nierozgałęziająca się, o wys. najczęściej 35-80 cm, rzadko od 20-100 cm . Cała łodyga, lub przynajmniej w nasadzie, czerwonawa. Część kwiatowa łodygi omszona. Liście o kształcie jajowato-eliptycznym do okrągłego, ostre lub krótko zaostrzone, na brzegu owłosione, o dł. 5-17 cm i szer. 3-10 cm . Liczne liście wyrastają spiralnie na łodydze.

SIEDLISKO

W Polsce roślina dość pospolita, wymagania : lasy, obrzeża lasów, zarośla, suche murawy.

INNE WŁAŚCIWOŚCI

Gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny storczykowatych. Roślina miododajna i owadopylna. Kwitnie od czerwca do września.

CIEKAWOSTKA: nektar zawiera pewne związki chemiczne o narkotycznym działaniu na owady. Powodują one zwolnienie ich ruchów, tak że owady przez dłuższy czas przebywają na kwiatach kruszczyka, mimo że są one dla nich mało atrakcyjne. Zwiększa to szanse na zapylenie kwiatów. Dla owadów jest to oczywiście mniej korzystne, gdyż nazbierają mniej nektaru, a ponadto łatwiej ulegają drapieżnikom z powodu spowolnionych reakcji.

Goryczka wąskolistna

(Gentiana pneumonanthe)

WYGLĄD

Kwiaty intensywnie niebiesko-fioletowe, duże (do 5,5 cm), korona zrośnięta z 5 płatków, pojedyncze lub skupione po kilka w kątach wyższych liści. Korona kwiatu szerokodzwonkowata. Łodyga Cienka i naga, dochodzi do 60 cm wysokości. Kłącze Grube, mocne, pokryte łuskowatymi liśćmi. Liście dolne łuskowate, górne równowąskie, siedzące, parami zrośnięte u nasady. Ustawione na łodydze skrętolegle, brzegi mają często podwinięte. Posiadają 1 wyraźny nerw (rzadko 3 lub 5).

SIEDLISKO

Torfowiska. wilgotne łąki i rzadkie zarośla.

INNE WŁAŚCIWOŚCI

Kwitnie od czerwca do września. Roślina trująca.