[Opisy gatunków]
[Strona główna programu]
[Strona główna Lubuskiego Klubu Przyrodników]
Dzwonki muraw kserotermicznych (Campanula bononiensis, Campanula sibirica)
(1) Campanula bononiensis L. - Dzwonek boloński
(2) Campanula sibirica L. - Dzwonek syberyjski
Rodzina: Campanulaceae - Dzwonkowate
Niem.: (1) Bologneser Glockenblume; (2) Sibirische Glockenblume
Morfologia: Wieloletnie rośliny zielne. Dzwonek boloński dorasta od 40 cm do 1m wysokości. Łodyga pojedyncza, wzniesiona, cienka, w dolnej części obła, w górnej tępokanciansta, szarokutnerowato owłosiona. Liście dolne duże, osadzone na długich ogonkach, 2 do 4 razy dłuższe niż szersze, sercowato-jajowate lub jajowato-lancetowate, wyraźnie karbowane. Liście górne siedzące. Liście spodem szaro, filcowato owłosione. Kwiatostan wiechowaty, rozgałęziony, zwieszony. Kwiaty jasnofioletowe, podłużnie dzwonkowate, 1,5-3 cm długości, osadzone na krótkich szypułkach, w dolnej części kwiatostanu skupione po 2-3, górą pojedynczo. Działki kielicha lekko odstające. Owoc: torebka otwierająca się trzema dziurkami w pobliżu nasady.
Dzwonek syberyjski osiąga wysokość 20-60 cm. Łodyga prosta, rzadziej rozgałęziona, gęsto, sztywno owłosiona. Liście obustronnie sztywno owłosione, na brzegu karbowane i faliste. Liście dolne podłużnie łopatkowate, liście górne, łodygowe równowąskie, siedzące, falistokarbowane. Kwiatostan wiechowaty. Kwiaty zwisające, niebieskofioletowe, rzadziej białe, osadzone na długich szypułkach, na zewnątrz wzdłuż nerwów owłosione. Owoc: trójkomorowa torebka.
Biologia: Dzwonek boloński kwitnie od lipca do września. Dzwonek syberyjski kwitnie w czerwcu i lipcu.
Ekologia: Obydwa dzwonki rosną w miejscach suchych i nasłonecznionych, na ciepłych murawach, trawiastych skarpach i suchych łąkach. Rzadziej spotykane w ciepłołubnych lasach i zaroślach na obrzeżach lasów.
Dzwonek boloński rośnie w ciepłolubnych lasach - w świetlistych dąbrowach oraz w zboczowych lasach wiązowych (łęgi zboczowe) z fiołkiem wonnym (Violo odorati-Ulmetum). Spotykany na ciepłolubnych murawach oraz w ciepłolubnych zbiorowiskach okrajkowych na obrzeżach widnych lasów. Preferuje siedliska nasłonecznione, suche, ubogie, na glebach gliniastych i ilastych, o odczynie zasadowym, bogatych w węglan wapnia.
Dzwonek syberyjski rośnie na murawach kserotermicznych i na nasłonecznioych trawiastych skarpach. Spotykany w świetlistych dąbrowach. Preferuje siedliska nasłonecznione, suche, ubogie, na glebach piaszczystych, piaszczysto-gliniastych i żwirowatych, o odczynie obojętym, zasobne w węglan wapnia.
Rozmieszczenie: Dzwonek boloński jest gatunkiem o zasięgu eurosyberyjskim, obejmującym zachodnią, środkową i południowo-wschodnią część Europy. W Polsce występuje rzadko, na rozproszonych stanowiskach w południowej i zachodniej części kraju. Na terenie RDLP Zielona Góra był podawany z okolic Zielonej Góry.
Dzwonek syberyjski jest gatunkiem o zasięgu eurosyberyjskim, obejmującym zasięgiem środkowo-wschodnią i południową część Europy. W Polsce występuje rzadko, w południowej i południowo-zachodniej części kraju stosunkowo częściej, na zachodzie na rozproszonych, pojedynczych stanowiskach. Na terenie RDLP Zielona Góra był podawany z okolic Świebodzina.
(c) Lubuski Klub Przyrodników. Tekst: Jolanta i Paweł Pawlaczyk, ryciny Kinga Gawrońska i Krzysztof Ziarnek.