Anna Karpiel z d. Gronczak (ur. 1930, Zakopane), piąta z sześciu córek Feliksa i Wiktorii Gronczaków. Ojciec Feliks Gronczak był sierotą (prawdopodobnie jego biologiczna mama pochodziła z Makowa Podhalańskiego), jako 3-latek z dwoma innymi chłopcami został adoptowany przez hr. Władysława Zamoyskiego. Feliks Gronczak dorastał i pracował w majątku hrabiego w Kuźnicach (z przerwą na naukę w Pełkiniach koło Jarosławia). W 1921 r. ożenił się z Wiktorią Bergiel z Dobczyc. Hr. Władysław Zamoyski wyprawił im wesele i prawdopodobnie chciał zapisać część swojego majątku, ale zmarł nagle w 1924 r. Feliks i Wiktoria Gronczakowie mieli sześć córek: Marię (ur. 1922), Alicję (ur. 1923), Józefę (ur. 1925), Teresę (ur. 1926), Annę (ur. 1930) i Kazimierę (ur. 1932). Wszystkie siostry poza najmłodszą Kazimierą uczyły się w Szkole Domowej Pracy Kobiet. Szkołę zamknięto w 1952 roku, jej absolwentki zwano popularnie „cepculkami” (od opaski noszonej na głowie). Razem z pięcioma siostrami Anna Karpiel wychowywała się w Kuźnicach, chodziła do szkoły podstawowej na Bystrem. Po jej ukończeniu szkoły dorabiała sobie jako opiekunka do dzieci, maturę uzyskała w Szkole Domowej Pracy Kobiet w Kuźnicach. Jest ostatnim rocznikiem absolwentek tej szkoły (tzw. „cepculek”), zamkniętej przez władze PRL w 1952 r. Po maturze otrzymała nakaz pracy jako kasjerka w restauracji w Kuźnicach, następnie była księgową w Powszechnej Spółdzielni Spożywców „Społem” w Zakopanem. Przeszła na emeryturę w 2002 r. W 1955 r. wyszła za mąż za Jana Karpiela, zamieszkali na Chramcówkach w Zakopanem. Mają dwoje dzieci: Edwarda i Ewę.
mehr...
weniger
[00:00:06] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1930 r. w Zakopanem.
[00:00:25] Po ukończeniu szkoły podstawowej boh. uczyła się w gimnazjum w Zakopanem. Po maturze dostała nakaz pracy w restauracji w Kuźnicach jako kasjerka – duży ruch z powodu wyjazdów na budowę Nowej Huty. Potem przez 52 lata pracowała w PSS „Społem” jako księgowa. Życie na emeryturze. W czasie okupacji boh. poszła do Pierwszej Komunii. Ślub wzięła w 1955 r., mąż Jan Karpiel pracował na poczcie – życie rodzinne.
[00:05:30] Boh. miała pięć sióstr – podział na „córki ojca”, do których należała, i „córki matki”. Ojciec był ogrodnikiem, pracował u okolicznych mieszkańców. Gdy pracował w lesie przy wycinkach, córki nosiły mu jedzenie. Okoliczności, w jakich boh. dowiedziała się o śmierci ojca. W domu nie rozmawiano o tym, dlaczego nie ma dziadków. Zbieranie borówek w lesie w towarzystwie ojca. Wyprawy z nim w góry – droga na Kasprowy Wierch.
[00:10:48] Matka zajmowała się wychowywaniem sześciu córek. Po ślubie boh. zamieszkała w domu męża. Gdy boh. pracowała, jej dziećmi opiekowała się siostra Teresa.
[00:13:05] Dzieci chodzące do szkoły dostawały bułki i mleko, jedna z nauczycielek biła dzieci. Lekcje odbywały się w kilku budynkach. Po ukończeniu szkoły boh. pracowała dorywczo. Pracując w restauracji w Kuźnicach boh. mogła jeździć jeden dzień w tygodniu na nartach, umożliwiał to kierownik odpowiednio układając grafik. Rozrywki pracownic – mecz hokejowy rozegrany przez żołnierzy. Wspomnienie wycieczek z rodziną w góry.
[00:19:08] Robotnicy budujący kolejkę na Kasprowy co tydzień w sobotę dostawali wypłatę w sąsiednim domu, gdzie wynajmowano pokój na biuro. Wtedy pili alkohol i czasem się bili. Tego dnia matka kąpała dzieci w balii i awantury robotników zakłócały to. Wspomnienie pierwszego wjazdu kolejką na górę. Potem boh. często korzystała z kolejki idąc w góry z Kasprowego – burza na szlaku.
[00:23:33] Stara droga na Kalatówki. Msza święta u zakonników. Rodzinne wyprawy w góry, wypadek jednej z sióstr.
[00:26:12] Po wybuchu wojny boh. była na Kalatówkach, widziała tam żołnierza z karabinem, który sam szedł w góry.
[00:27:22] Ucieczka wozem po wybuchu wojny. Zdarzenia po drodze – napotkany oficer zaprowadził boh. do stodoły, a rodzina pojechała dalej, potem musiano po nią wrócić. W październiku rodzina wróciła do Zakopanego – na tę wieść ludzie zgromadzeni na różańcu wyszli z kaplicy.
[00:31:08] Gdy wybuchła wojna, boh. była w drugiej klasie szkoły powszechnej – wspomnienie Pierwszej Komunii, która odbyła się u sióstr Urszulanek w Jaszczurówce. Po uroczystości dzieci dostały kakao. Po skończeniu szkoły boh. przez jakiś czas pilnowała dzieci.
[00:32:54] Na dole stoku, z którego dzieci zjeżdżały na sankach, stały szopy, w których Niemcy trzymali broń – zachowanie strażników. Niemieccy żołnierze, Ślązacy, którzy kwaterowali w domu czasem dawali rodzinie chleb. W domu było radio, które ojciec ukrył w piwnicy. [+]
[00:34:34] Zakończenie wojny – boh. widziała niemieckiego żołnierza na Kalatówkach. Zachowanie Niemców w czasie okupacji. Sąsiad Nowak został zmuszony do wożenia gestapowców. Siostra Józia pracowała w kuchni na Kalatówkach, boh. poszła do niej i dostała trochę mąki – spotkanie z niemieckimi żołnierzami.
[00:37:55] Boh. uczyła się przez trzy lata w gimnazjum, a potem w ciągu roku zrobiła dwa lata szkoły w Kuźnicach. Boh. potrafiła stawiać bańki i pomagała chorym koleżankom. Prace zlecane uczennicom – doglądanie zwierząt gospodarskich. Polskiego uczyła pani Siudut. Żart uczennic na Prima Aprilis. Praca po maturze.
[00:42:07] Boh. pracowała jako księgowa, pierwsze maszyny liczące Ascota. Jej zadaniem było rozliczanie kilku sklepów – specyfika pracy. Obecnie boh. chodzi na Wigilie do dawnej firmy.
[00:46:00] Gdy boh. chodziła do szkoły nie wiedziała, że zostanie ona rozwiązana. Boh. nie była na żadnym zjeździe absolwentek z powodu choroby męża.
[00:49:02] Boh. poznała przyszłego męża w pracy. Mąż początkowo pracował w PSS i rozwoził towary do sklepów i zakładów gastronomicznych [w tle siostra mówi słowa góralskiej piosenki].
[00:50:45] Specyfika pracy w księgowości. Stosunek boh. do rodzinnego domu, w którym obecnie mieszka siostra Teresa [Gronczak]. Siostra opiekowała się dziećmi boh.
[00:53:30] Boh. nie śni się wojna. Zasłyszana od dzieci z ochronki opowieść o duchu hrabiego. Wspomnienie incydentu z księdzem Wdowiakiem.
[00:55:28] Trasy spacerowe pokonywane przez dzieciaki. Stefan Dziedzic, sportowiec, dawał lekcje pływania w fontannie. Kolega Mietek Dyakowski, syn kierowniczki Szkoły Domowej Pracy Kobiet, grał na akordeonie – lekcje tańca. Boh. znalazła zwłoki Pawła, najmłodszego syna pani Dyakowskiej, który spadł ze schodów.
[00:59:55] Wspomnienie zdarzeń w górach i zejścia lawiny. Gospodyni schroniska poprosiła boh., by przez kilka dni u niej mieszkała, po jednym dniu boh. wróciła do domu. Niedługo potem zeszła lawina i kobieta zginęła wraz z dzieckiem. Zniszczenie schroniska. [+]
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..