Grafomotoryka – dlaczego pisanie odręczne jest ważne?

Wraz z rozwojem technologicznym tradycyjna umiejętność pisania odręcznego (grafomotoryka) została nieco zapomniana. Szybciej nam zapisywać myśli w telefonach, komunikować się przez komunikatory internetowe czy pisać artykuły na laptopie. Skoro więc dorośli nie sięgają już po długopis czy pióro, to dlaczego miałoby robić to dziecko?

W tym artykule przeczytasz:

• Dlaczego umiejętność pisania jest ważna

• Czym jest motoryka mała

• Jak dzieci uczą się pisać

• Jakie są oznaki problemów z pisaniem odręcznym

Grafomotoryka - dlaczego umiejętność pisania jest ważna?

Pisanie odręczne jest kluczową umiejętnością niezbędną w życiu. Mózg angażuje się inaczej, gdy piszemy coś ręcznie. W zupełnie innym stopniu i wymiarze, niż gdy piszemy na klawiaturze lub dotykamy ekranu.

Badania dowodzą, że pisanie poprawia pamięć. Naukowcy odkryli, że podczas pisania odręcznego za pomocą pióra cyfrowego na ekranie dotykowym, obszary mózgu w okolicach ciemieniowych i centralnych wykazywały związaną ze zdarzeniem zsynchronizowaną aktywność w zakresie theta. Istniejąca literatura sugeruje, że taka aktywność neuronów w tych szczególnych obszarach mózgu jest ważna dla pamięci i kodowania nowych informacji. W związku z czym zapewnia mózgowi optymalne warunki do uczenia się.

Naukowcy zalecają, by dzieci od najmłodszych lat były angażowane w pisanie odręczne i rysowanie w szkole (rozwijały grafomotorykę) w celu ustanowienia wzorców oscylacji neuronalnych, które są korzystne dla uczenia się.

Ponadto pisanie odręczne daje czas na spowolnienie procesu myślowego, umożliwiając osobie piszącej zastanowienie się nad tym, co chce przekazać. Wszystko to sprawia, że taka osoba staje się bardziej biegła w używanym przez siebie języku.

Umiejętność pisania odręcznego pomaga więc dzieciom:

• Rozwijać umiejętności czytania i ortografii

• Przypominać sobie i zapamiętywać informacje

• Rozwijać motorykę małą

Motoryka mała – co to jest?

Motoryka mała to zdolność do wykonywania ruchów za pomocą małych mięśni w dłoniach i nadgarstkach. Wykorzystujemy te umiejętności przy wykonywaniu kluczowych zadań w szkole, w pracy i w życiu codziennym.

Wymagają one skoordynowanego wysiłku mózgu i mięśni. Są one zbudowane na bazie motoryki dużej, która pozwala nam na wykonywanie większych ruchów, takich jak bieganie czy skakanie.

Przykłady wykorzystania motoryki małej:

• Trzymanie długopisu lub ołówka

• Rysowanie i staranne pisanie

• Używanie klawiatury

• Używanie nożyczek, linijki i innych narzędzi

Jak dzieci uczą się pisać?

Aby nauczyć się pisać odręcznie, dzieci muszą połączyć umiejętności motoryki małej, języka, pamięci i koncentracji. Oznacza to, że mózg musi przyzwyczaić się do pracy w połączeniu z mięśniami ręki. Czynności, które temu sprzyjają, to między innymi:

• Budowanie z klocków

• Zabawy z plasteliną, masą plastyczną

• Korzystanie z większych kredek, które są dla dziecka łatwiejsze do chwycenia

Rysowanie jest początkiem pisania odręcznego dla najmłodszych. Maluchy zazwyczaj zaczynają wykazywać zainteresowanie rysowaniem kredkami około 2. roku życia.

Oznaki problemów z grafomotoryką

Kłopoty z pisaniem mogą zniechęcać dzieci do dalszej nauki. Nie będąc w stanie zapisywać nawet prostych, krótkich notatek, nie skupią się na lekcji. Ponadto nie zapiszą zadania domowego. Co więcej, czytanie i pisanie są ściśle związanymi ze sobą umiejętnościami. Zaniedbanie w jednym może prowadzić do problemów w drugim. W konsekwencji dziecko będzie miało trudności w rozumieniu tekstu, kontekstu słów i ortografii.

Oto kilka wczesnych oznak, że dziecko może mieć w przyszłości lub już ma problemy z rozwijaniem umiejętności odręcznego pisania w szkole. Takie dziecko:

• Chwyta ołówek/kredki inaczej

• Nie ma mocnego chwytu

• Pisze wolno

• Ma trudności z poprawnym odwzorowaniem liter

• Nie interesuje się lub unika rysowania i odręcznego pisania

• Ma niestaranne pismo odręczne

Jeśli zauważysz te oznaki, oznacza to, że dziecko może potrzebować dodatkowej pomocy w nauce, która wpływa na rozwój grafomotoryki.

Jednym z efektywnym sposobów wsparcia dziecka mającego trudności w pisaniu jest indywidualny program grafomotoryczny. Specjalista (pedagog, psycholog, nauczyciel, logopeda, terapeuta) pracujący z dziećmi dotkniętymi zaburzeniami rozwojowymi jest w stanie rozpoznać problem dziecka i w oparciu o taki program wesprzeć jego rozwój w zakresie sprawności manualnej i umiejętności grafomotorycznych.

Jesteś takim specjalistą? Pracujesz z dziećmi z problemami w pisaniu?

Bibliografia:

1. Askvik E. O., van der Weel F. R., van der Meer A. L. H., The Importance of Cursive Handwriting Over Typewriting for Learning in the Classroom: A High-Density EEG Study of 12-Year-Old Children and Young Adults, 2020.