Czy zastanawiałeś się kiedyś, jak dużo może kosztować kawa? Trudno dostępne, ekskluzywne gatunki są warte nawet kilka tysięcy za kilogram! Wielu miłośników kawy marzy o tym, aby spróbować chociaż raz takiego rarytasu, a jedną z najdroższych odmian jest indonezyjska kawa Kopi Luwak – filiżanka może kosztować nawet kilkaset złotych! Jak powstaje ta kawa i dlaczego jej cena jest tak wysoka? Dowiesz się z naszego wpisu!
Jak powstaje kawa Kopi Luwak?
Kawa Kopi Luwak pochodzi z Indonezji, a jej ziarna są pozyskiwane w dosyć nietypowy sposób. Ogromny udział w tym procesie ma niewielki, drapieżny ssak – łaskun palmowy, inaczej cyweta lub luwak. Z wyglądu przypomina krzyżówkę lisa z kotem domowym, a w świecie kawy jest ceniony za swój doskonały węch, dzięki któremu wynajduje najlepsze i najbardziej dojrzałe owoce kawowców.
Zwierzak uwielbia wyjadać miąższ z owoców, ale jego układ pokarmowy nie trawi ziaren, wydalając je niemal w nienaruszonym stanie. W żołądku łaskuna zachodzą jednak procesy, które sprawiają, że ziarna kawowca zyskują niezwykłe właściwości – wskutek fermentacji oraz działania enzymów trawiennych, zyskują łagodny aromat i tracą gorzki smak!
Tego odkrycia dokonali pracownicy plantacji kawy na indonezyjskiej wyspie Sumatra, która w XVIII wieku była kolonią holenderską. Rolnicy mieli zakaz zabierania zebranych ziaren dla siebie, ale znaleźli inny sposób. To właśnie oni po raz pierwszy postanowili wykorzystać odchody wydalane przez cywety azjatyckie do przygotowania kawy. Okazało się, że oczyszczone ziarna pozyskiwane w ten specyficzny sposób, charakteryzują się niezwykle delikatnym smakiem, pozbawionym jakiejkolwiek goryczy.
Przez wiele lat kawa Kopi Luwak była traktowana jako lokalna ciekawostka, a popularność na całym świecie zaczęła zyskiwać dopiero pod koniec XX wieku, za sprawą Tony'ego Wilda, który sprowadził ją do Europy. Obecnie głównymi konsumentami tej ekskluzywnej kawy są mieszkańcy Stanów Zjednoczonych oraz Japonii, ale coraz częściej jest dostępna w innych krajach, również w Polsce.
Ile kosztuje kawa Kopi Luwak?
Kawa Kopi Luwak przez długi czas była uznawana za najdroższą kawę świata, a tak wysoką cenę wpływa kilka czynników:
- Możliwości produkcji są ograniczone – łaskuny palmowe jedzą niewielkie ilości owoców kawowca. Jeden dorosły osobnik może zjeść maksymalnie 1 kilogram dziennie, co skutkuje wydaleniem 50 gramów ziaren.
- Obróbka ziaren jest dosyć wymagająca i czasochłonna – surowiec pozyskany od łaskunów przechodzi przez proces starannego oczyszczenia, a następnie trafia na tradycyjną patelnię, gdzie jest wypalany. Cały proces trzeba uważnie kontrolować – przypalone ziarna nie mogą być wykorzystywane do produkcji tak luksusowej kawy.
- Kawa Kopi Luwak słynie z wyjątkowych walorów smakowych – delikatny smak bez goryczy.
Z powodu małej podaży jeden kilogram tej luksusowej kawy może kosztować od 500 do nawet 1300 euro!
Szacuje się, że roczne zbiory ziaren pozyskane od łaskunów żyjących na wolności to zaledwie 300-500 kilogramów rocznie. To bardzo niewielka ilość w porównaniu do produkcji kawy pozyskiwanej bezpośrednio z krzewów kawowca, wynoszącej aż kilka milionów ton każdego roku!
Początkowo kawa Kopi Luwak powstawała w sposób naturalny – ziarna były zbierane jedynie od luwaków żyjących na wolności. Niestety wzrost międzynarodowego popytu na kawę doprowadził do rozwoju nieetycznych form pozyskiwania ziaren – dużo zwierząt spędza życie w klatkach, dostając do jedzenia jedynie owoce kawowca.
Sprawdź także: Cappuccino – jak przygotować włoski klasyk?
Czy hodowla łaskunów jest etyczna?
Łaskuny palmowe to zwierzęta wszystkożerne, które żywią się różnymi owocami, gryzoniami oraz owadami. Żyjąc na wolności, traktują owoce kawowca jedynie jako dodatek do swojej urozmaiconej diety.
Odkąd kawa Kopi Luwak stała się znana na całym świecie, przybywało coraz więcej osób zainteresowanych jej smakiem, a plantatorzy z biednych, azjatyckich państw wyczuli potencjał na bardzo dochodowy biznes. Doszli do wniosku, że hodowanie łaskunów w klatkach przyniesie znacznie większe zyski, niż przemierzanie rozległych terenów, w poszukiwaniu wydalonych ziaren. Zwiększyło to roczną produkcję kawy Kopi Luwak z poziomu kilkuset kilogramów do nawet 50 ton rocznie.
Wielu smakoszy kawy nie zdaje sobie sprawy z cierpienia łaskunów, chociaż aktualnie plantacje produkujące ziarna Kopi Luwak w etyczny sposób, należą do rzadkości. Schwytane zwierzęta spędzają większość swojego życia w ciasnych klatkach, a owoce kawy to jedyny pokarm, jaki dostają. Są przekarmiane i bite, a w efekcie stają się agresywne i często chorują.
Wzrost popularności kawy Kopi Luwak oraz tragiczne warunki, w których są przetrzymywane zwierzęta, przyczyniły się do pogorszenia jakości produkowanych ziaren. Wpływa na to kilka czynników:
- Łaskuny palmowe żyjące na wolności wyszukują najlepsze owoce kawowca, natomiast te hodowane w klatkach, nie mogą dokonywać żadnej selekcji utrzymywanych ziaren.
- Zwierzęta często są karmione najtańszymi ziarnami, które nierzadko mają defekty.
- Państwa, w których masowo powstaje kawa Kopi Luwak, wcale nie słyną z upraw kawowca wysokiej jakości. Najlepsze ziarna rosną głównie w Brazylii, Kolumbii oraz Gwatemali.
- Ciągły stres i ból, którego doświadczają zwierzęta żyjące w ciasnych klatkach, wpływa negatywnie na pracę ich układu pokarmowego, a w efekcie na walory smakowe kawy.
Ponadto, wiele azjatyckich kawiarni wykorzystuje łaskuny palmowe, jako dodatkową atrakcję, która ma przyciągnąć turystów. Zwierzęta, które żyjąc na wolności, prowadzą nocny tryb życia, są zmuszane do funkcjonowania w dzień, aby zabawiać przybyszy z dalekich krajów. Sprawiają wrażenie niegroźnych i pozwalają się głaskać, kiedy w rzeczywistości są nafaszerowane lekami nasennymi.
Większość osób, które zdecydowały się wydać ogromne pieniądze, aby sprawdzić, jak smakuje kawa Kopi Luwak, nigdy nie pozna jej prawdziwego smaku. Co prawda dalej istnieją miejsca, w których ziarna tej luksusowej kawy są pozyskiwane od zwierząt żyjących na wolności, jednak trudno udowodnić autentyczność producenta, szczególnie gdy kawa pochodzi z eksportu.
Jak smakuje kawa Kopi Luwak?
Kawa Kopi Luwak zyskała popularność ze względu na nietypowy sposób pozyskiwania ziaren oraz cenne walory smakowe. Miała charakteryzować się łagodnym aromatem, brakiem goryczy oraz niezwykle bogatym smakiem z wyczuwalnymi nutami czekoladowo-karmelowymi. Po zaparzeniu kawa cechuje się gęstą konsystencją i intensywną, ciemną barwą.
W krajach azjatyckich ta ekskluzywna kawa często jest parzona przy użyciu syfonu do kawy, czyli tradycyjnego, szklanego zaparzacza z dwoma zbiornikami – górnym oraz dolnym. Woda podgrzana w dolnej części syfonu przemieszcza się do górnego zbiornika, gdzie miesza się ze zmielonymi ziarnami, a po zaparzeniu kawa gotowa do wypicia, spływa ponownie do dolnego naczynia. Budowa urządzenia pozwala obserwować cały proces zaparzania kawy, który wygląda niezwykle efektownie.
Okazuje się jednak, że kawa Kopi Luwak niekoniecznie jest tak pyszna, jak mogłoby się wydawać. Pewna organizacja, Specialty Coffee Association of America, przyjrzała się bliżej walorom smakowym kawy pozyskiwanej od luwaków. Przeprowadzono wiele testów, w których badano ziarna pochodzące z różnych upraw, analizując ich aromat, kwasowość, słodycz, balans naparu oraz cielistość. Większość testerów oceniło negatywnie kawę Kopi Luwak. Co prawda rzeczywiście w jej smaku można wyczuć słodycz, ale jest uznawana za płaską i pozbawioną typowego dla kawy aromatu. Walorom smakowym ziaren wydalanych przez łaskuny palmowe przyjrzał się również dr Massimo Marcone, który udowodnił, że sfermentowane ziarna tracą nie tylko nieprzyjemną gorycz, ale także cenne związki aromatyczne i olejki eteryczne.
Czy kawa Kopi Luwak jest najdroższa na świecie?
Kawa Kopi Luwak przez wiele lat uchodziła za najdroższą kawę świata, ale później na rynku pojawił się jeszcze bardziej unikatowy gatunek – Black Ivory Coffee (więcej przeczytasz w tekście: Najdroższa kawa świata). Pewien biznesmen, Blake Dinkin wpadł na jeszcze bardziej nietypowy pomysł pozyskiwania ziaren kawy – z odchodów słoni. W przeciwieństwie do łaskunów palmowych, słonie z Tajlandii są traktowane w sposób etyczny, a ziarna kawowca stanowią tylko dodatek do ich różnorodnej diety. Rocznie powstaje zaledwie 30 kg tej kawy, a jej koszt to około 1100 dolarów za kilogram.
Pozostałe drogie kawy to:
- Kawa Saint Helena – zyskała sławę dzięki Napoleonowi, który stwierdził, że jedyną dobrą rzeczą na wyspie Saint Helena jest kawa. To wyjątkowa odmiana Arabiki, której ilość jest ograniczona. Jej smak to doskonałe połączenie czekolady, karmelu owoców oraz kwiatów. Koszt 1 kg kawy to nawet 530 zł.
- Kawa Blue Mountain – pochodzi z ziaren zebranych w górach we wschodniej części Jamajki. Owoce kawowca rosnące na górskich terenach dojrzewają dłużej, dzięki czemu ich aromat i smak jest niezwykły. Upraw jest niewiele, a dostęp do ziaren trudny, dlatego cena za 1 kg kawy wynosi aż 1230 zł.
- Esmeralda Special – to kawa z plantacji na Panamie, która zdobyła dużo nagród i wyróżnień. Jest ceniona za słodycz oraz owocowo-kwiatowy aromat. To unikalny gatunek, który można zakupić tylko raz w roku na specjalnej aukcji, a jej cena wynosi 2000 zł za 1 kg.
Co warto wybrać, zamiast najdroższych kaw świata?
Wcale nie musisz wydawać kilku tysięcy, aby delektować się kawą wysokiej jakości, która będzie pozbawiona nieprzyjemnej goryczki. Za wiele kaw, które zachwycą delikatnością i bogactwem smaków, zapłacisz około 100 zł. Oto nasze propozycje produktów składających się z łagodnych ziaren Arabiki, zebranych na najlepszych plantacjach kawowca z Brazylii, Kolumbii oraz Indii:
- The White Bear kawa ziarnista BRAZYLIA GUAXUPE – to kawa pochodząca z brazylijskich upraw kawowca w Minas Gerais, gdzie odpowiednie warunki klimatyczne zapewniają idealny rozwój ziaren. Kawa to czysta Arabika najwyższej jakości, która charakteryzuje się naturalną słodyczą z wyczuwalnymi nutami czekolady, karmelu oraz orzechów laskowych. Najlepszy efekt można uzyskać po zaparzeniu w ekspresie automatycznym lub ciśnieniowym.
- Kawa ziarnista Bazzara Espresso Guatemala Washed SHB – delikatna kawa o niskiej zawartości kofeiny, wypalana z wyłącznie z ziaren Arabiki zebranych w Gwatemali. Dzięki średniemu stopniowi wypalenia jest lekka i charakteryzuje się bogatym bukietem smakowym. Jest pełna przyjemnego aromatu i słodyczy, a pijąc ją, można wyczuć nuty czekolady. Polecana jest przede wszystkim do przygotowywania Espresso oraz kawy czarnej.
- HAYB Speciality Coffee kawa ziarnista Brazylia Cerrado Patrocinio – 100% ziaren Arabiki pochodzenia brazylijskiego, które po starannej segregacji i wysuszeniu w specjalnych patio, zostały wypalone w średnim stopniu. W jej smaku dominuje słodycz oraz klasyczne nuty czekolady, można wyczuć także karmel, kakao oraz rodzynki. Kawa świetnie się sprawdzi zarówno do przygotowania Espresso, jak i specjałów z dodatkiem mleka.
Sprawdź też: Ile kalorii ma kawa?
