Droga ekspresowa. Jakie obowiązują tam zasady? Czym różni się od autostrady?
Spis treści:
Ekspresówka: definicja i parametry techniczne
Ile mamy dróg ekspresowych w Polsce?
Ograniczenie prędkości na drodze ekspresowej
Mandat za prędkość na drodze ekspresowej
Transport lądowy od dekad jest kluczowy dla europejskiej, ale i polskiej gospodarki. A nie ma lepszej metody jego stymulowania, jak budowa tzw. dróg publicznych o dużej przepustowości. Nie ma się zatem co dziwić, że ilość km dróg szybkiego ruchu rośnie.
Ekspresówka: definicja i parametry techniczne
Definicja drogi ekspresowej jest mocno sprecyzowana. Wskazuje ją art. 2 pkt 4 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Zapis mówi wyraźnie o tym, że jest to "droga ekspresowa w rozumieniu art. 4 pkt 10 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, oznaczoną odpowiednimi znakami drogowymi, przeznaczoną tylko do ruchu pojazdów samochodowych, z wyłączeniem czterokołowca". W przypadku tego typu trasy szybkiego ruchu, kluczowych jest więcej czynników. Przebieg drogi ekspresowej jest wyznaczany m.in. w ramach obwodnic. A dodatkowo liczy się to, że:
- wjazd jest oznaczony znakiem drogowym D-7 "droga ekspresowa".
- nie musi oznaczać dwóch pasów ruchu w każdą stronę oddzielonych pasem zieleni. Przekrój dwujezdniowy jest pożądanym, ale nie obowiązkowy. Droga ekspresowa może być jednojezdniowa z jednym pasem ruchu w każdym kierunku.
- pas ruchu na niej powinien mieć co najmniej 3,5 m szerokości. Pas awaryjny powinien mieć co najmniej 2,5 m szerokości.
- co do zasady krzyżowanie ekspresówek z innymi szlakami powinno się odbywać w formie węzłów drogowych. Odstępy między węzłami nie mogą być częstsze, niż co 5 km. Tworzenie skrzyżowań jest dopuszczalne, ale też tylko wyjątkowo. I to pod warunkiem, że skrzyżowanie zostanie wyposażone w sygnalizację świetlną.
W czym np. autostrada różni się od drogi ekspresowej? Na trasach typu A dopuszczone są tylko węzły drogowe. Nie można budować skrzyżowań. A do tego na autostradzie drogowcy muszą budować dużo szersze pasy.
Ile mamy dróg ekspresowych w Polsce?
Stan na listopad roku 2023 jest taki, że w Polsce jest dostępnych blisko 5116 km autostrad i dróg ekspresowych. Sieć tras typu S zajmuje w tej licznie 3166,4 km. Dla porównania w roku 2004 było ich zaledwie 174 km. To oznacza, że w blisko 20 lat nowe odcinki dróg ekspresowych to blisko 3 tys. km. Na tym jednak plan budowy dróg krajowych się nie kończy. Prace cały czas trwają. W chwili obecnej drogowcy ogłaszają przetargi lub właśnie je rozstrzygają dla fragmentów tras S1, S3, S5, S6, S7, S8, S11, S17 i S19.
- Gdzie znajduje się najdłuższy odcinek drogi ekspresowej? Dotyczy to trasy S7. W jej przypadku do użytkowania oddanych zostało blisko 592 z planowanych 706 km. Numerem dwa jest droga S8. Tu drogowcy oddali do użytku prawie 531 z planowanych 642 km.
- Jaka jest najkrótsza ekspresówka? Na miano to zasłużyła droga S86. Liczy niespełna 7 km! Choć mało imponująco wypada także droga ekspresowa S1 z planowaną długością 135 km.
- Na drogach ekspresowych nie obowiązują opłaty. W przeciwieństwie np. do autostrad. Tu niektóre odcinki bywają płatne - jak w przypadku płatnych odcinków autostrady A2.
- Na odcinku S11 pomiędzy Tarnowem Podgórnym a Poznaniem Ławica zachowania kierowców monitoruje odcinkowy pomiar prędkości. A droga ekspresowa S11 nie jest jedyną, na której się on pojawił.
Ograniczenie prędkości na drodze ekspresowej
Limity prędkości na polskich drogach ekspresowych są zróżnicowane. Ten zależy od typu drogi, ale też typu pojazdu. Konkretne przykłady ograniczeń podaje poniższa lista.
- Samochód o Dopuszczalnej Masie Całkowitej (DMC) do 3,5 tony (w tym samochody osobowe) – na drodze jednojezdniowej ograniczenie wynosi 100 km/h, na dwujezdniowej rośnie do 120 km/h.
- Pojazd o DMC powyżej 3,5 tony – na każdym typie trasy S ograniczenie to 80 km/h.
- Autobus spełniający dodatkowe warunki techniczne – na każdym typie trasy S ograniczenie to 100 km/h.
Warto pamiętać o jednej rzeczy. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) może zmieniać ograniczenia prędkości na danym odcinku. Odbywa się to za sprawą znaku B-33 "ograniczenie prędkości". Czasami będzie to dotyczyć remontowanego fragmentu, a czasami konkretnego typu pojazdu.
Mandat za prędkość na drodze ekspresowej
Mandaty za prędkość na drodze ekspresowej są wyliczana na podstawie klasycznego taryfikatora mandatów. To oznacza, że w zależności od skali przekroczenia, kierujący otrzyma od 50 zł do 2,5 tys. zł grzywny oraz od 1 do 15 punktów karnych. Gdy kierowcy uda się rozwinąć prędkość co najmniej 40 km/h wyższą od limitu, dostanie 1000 zł grzywny i 11 punktów karnych. Jeżeli złapie się dodatkowo w warunki recydywy drogowej, kwota mandatu wzrośnie do 2000 zł.
- Czym jest drogowa recydywa? To drugie poważne wykroczenie z tego samego art. kodeksu wykroczeń popełnione przez tego samego kierowcę w okresie ostatnich 24 miesięcy. Fakt ten nie ma jednak znaczenia z punktu widzenia okresu przedawnienia punktów karnych.
Mandaty na drodze ekspresowej
Mandat za przekroczenie dopuszczalnej prędkości na drodze ekspresowej jest dopiero pierwszą z kar, które może dostać kierowca. Lista potencjalnych grzywien jest dużo dłuższa. Kierujący może dostać:
- mandat za niezachowanie minimalnego odstępu wynosi od 300 do 500 zł i 5 punktów karnych,
- mandat za jazdę drogą ekspresową w kierunku przeciwnym to 2000 zł i 15 punktów karnych,
- mandat za cofanie to 300 zł i 10 punktów karnych,
- mandat za wjazd na drogę ekspresową pojazdem, który nie powinien na taką drogę wjechać to 250 zł,
- mandat za zatrzymanie się lub postój pojazdu to 300 zł i 1 punkt karny,
- mandat za nieusunięcie z jezdni pojazdu unieruchomionego z przyczyn technicznych oraz nieostrzeganie innych uczestników ruchu to 300 zł i 1 punkt karny,
- mandat za holowanie uszkodzonego pojazdu to 300 zł i 1 punkt karny.
