Impresjonizm, a ekspresjonizm – czym różnią się te style malarstwa?
Impresjonizm i ekspresjonizm to dwa awangardowe style w malarstwie, powstałe kolejno pod koniec XIX, a trwające następnie w pierwszej połowie XX wieku. Obrazy malarzy tworzących w wymienionych konwencjach były sprzeciwem wobec klasycznych dzieł realizmu, które, wraz z powstaniem w fotografii, przeżywały swoisty kryzys – malarstwo ulegało zmianom w odpowiedzi na zniesienie dotychczasowej wartości mimetyzmu rzeczywistości. Wobec nowego medium, obrazy przestały być wystarczające w portretowaniu prawdziwego świata, toteż sztuka przestała być sprowadzana do właściwych proporcji i dokładnego odwzorowywania otoczenia. W kulturze często dokonuje się porównania malarstwa impresjonizmu i ekspresjonizmu, co jest dość zasadne, ponieważ oba kierunki opierają się na podobnych filarach, chociaż występują pomiędzy nimi znaczące różnice, pozwalające określić dokładnie, z jakim stylem mamy do czynienia w danej pracy. To może być istotne, jeśli np. myślimy o zakupie reprodukcji obrazów o określonych cechach, wpasowujących się do konkretnych przestrzeni.
Ekspresjonizm a impresjonizm – różnice
Porównanie pomiędzy ekspresjonizmem a impresjonizmem warto rozpocząć od samych nazw obu stylów, które już swoim znaczeniem mogą naprowadzić na wybrane cechy tychże technik malarskich. Impresjonizm należy rozumieć jako odbicie lub wrażenie, a ekspresjonizm – jako wyrażenie. Oba nurty skupiają się więc na pewnego rodzaju doświadczeniach naznaczonych subiektywizmem, przenoszony następnie na obrazy. Cechy impresjonizmu i ekspresjonizmu są nieco podobne, ale służą zupełnie innym celom. Pierwszy ze stylów skupiał się bowiem na ulotnych wrażeniach, stworzonych przez konkretną chwilę, próbach uchwycenia nieustannie zmieniających się chwil, niestałych elementów rzeczywistości (przykładowo, padanie promieni słonecznych). Z kolei ekspresjonizm, choć także skupiał się na subiektywnych doświadczeniach, miał być wyrażeniem wewnętrznych przeżyć, obrazem intensywnych, silnych, często negatywnych emocji. W porównaniu do impresjonizmu, skupionego na przemijalności i otoczeniu, ekspresjonizm skupiał się przede wszystkim na uczuciach nie tyle odnoszących się do świata, co wzbudzanych przez niego w człowieku.
Impresjonizm i ekspresjonizm w malarstwie
Dzieła stworzone wedle opisywanych stylów znacząco różniły się od wcześniejszych obrazów doby romantyzmu. Powstawały zresztą u jego schyłku, albo już w kolejnej epoce, jako następstwo zniesienia istotnych dla niego, a podważonych klasycznych, akademickich, realistycznych tradycji. Malarstwo impresjonistyczne i ekspresjonistyczne bazuje na pewnej umowności, choć, oczywiście, w obu przypadkach rozumianej całkowicie odmiennie. I tak, impresjoniści dążyli do oddania nastroju i klimatu chwili, toteż rezygnowali z poprawnej perspektywy. Korzystali z plamek barwnych, najczęściej utrzymanych w jasnej gamie kolorystycznej, mocno opierając się na specyficznym światłocieniu. Stosowanie uproszczeń, krótkich, skumulowanych wokół siebie pociągnięć pędzla było próbą na stworzenie owego, wrażenia chwilowości trwającej chwili. Chodziło o prostotę, oddanie dynamiki chwili, rezygnacje z istotnych tematów, na rzecz nietrwałego subiektywnego doświadczenia. Warto nadmienić, że impresjoniści jako pierwsi zrezygnowali z malowania wyłącznie w pracowni, a tworzyli bezpośrednio w plenerze. Z kolei ekspresjoniści korzystali z o wiele mocniejszych barw i kontrastów. Zrezygnowali z trójwymiarowej perspektywy na rzecz ostrych, wyrazistych kształtnych form czy nieharmonijnych, nieraz chaotycznie nałożonych, gryzących się ze sobą kolorów. Często stosowali także barwy jakby przybrudzone, wyraźnie zaznaczając poszczególne linie i nieokreślone pociągnięcia pędzla, co, rzecz jasna, sprzyjało idei ekspresji emocjonalnej, która nie miała nic wspólnego z estetyką lub czymś przyjemnym.
