Fikus (figowiec) benjamina – dekoracyjne drzewko w doniczce czyści powietrze z toksyn. Jak uprawiać, pielęgnować, podlewać? Dlaczego opadają liście?

• Figowce (fikusy)
• Fikus benjamina
• Zdolność oczyszczania powietrza z toksyn
• Uprawa fikusa benjamina w domu
• Doniczka
• Światło i stanowisko
• Temperatura
• Gleba
• Podlewanie
• Pielęgnacja
• Nawożenie
• Przesadzanie

Figowce (fikusy)

Figowce (w Polsce przyjęła się też nazwa fikusy za łacińską nazwą „ficus”), to cały rodzaj roślin z rodziny  morwowatych (Moraceae). Fikusów jest ponad 850 gatunków, które w stanie naturalnym rosną w strefie międzyzwrotnikowej na całym niemal świecie – najwięcej w Azji Południowo-Wschodniej. Figowce są uprawiane w gruncie jako rośliny owocowe (w szczególności: figowiec pospolity - ficus carica) ale także jako rośliny dostarczające cennego drewna, kauczuku, czy substancji leczniczych. Wiele figowców jest uprawianych także jako rośliny doniczkowe. Jednym z nich jest fikus benjamina.

Fikus benjamina

Fikus benjamina (Ficus benjamina) to jeden z gatunków figowców i jedna z bardziej popularnych roślin doniczkowych, znana również jako fikus płaczący lub beniaminek. Rośnie naturalnie w Azji Południowej i Australii.

W doniczkach rośnie jako niewielkie drzewko lub krzew o drobnych zielonych liściach. Są też odmiany o liściach z białawymi lub żółtawymi nieregularnymi przebarwieniami. Przy dobrej pielęgnacji i odpowiednio zwiększanej doniczce potrafi osiągnąć nawet ponad 2 metry wysokości.

Roślina ta nie kwitnie ani nie owocuje w uprawie doniczkowej w pomieszczeniach. 

Zdolność oczyszczania powietrza z toksyn

W 1989 roku amerykańska agencja kosmiczna NASA przeprowadziła szeroko zakrojony projekt pod nazwą Clean Air Study, w toku którego zbadano sposoby oczyszczania powietrza w zamkniętych środowiskach, takich jak stacje kosmiczne. Wyniki tych badań potwierdziły, że oprócz pochłaniania dwutlenku węgla i uwalniania tlenu w procesie fotosyntezy, niektóre powszechne rośliny doniczkowe (w tym także fikus benjamina) potrafią w naturalny sposób usuwać z powietrza takie lotne zanieczyszczenia jak formaldehyd, ksylen i toluen. Zdolność usuwania z powietrza formaldehydu przez fikusa benjamina potwierdzono też w innych badaniach.

Uprawa fikusa benjamina w domu

Doniczka

Kiedy roślina jest młoda wystarczy standardowo głęboka doniczka o średnicy ok. 20 cm. Potem wraz z wzrostem rośliny doniczkę trzeba zwiększać. Przynajmniej co 2-3 lata warto wyjąć roślinę z doniczki w celu wymiany ziemi. Wtedy można sprawdzić, czy korzenie mają jeszcze luz, czy są mocno zbite, ścieśnione i trzeba dać większą doniczkę.

Materiał z jakiego jest wykonana doniczka nie ma większego znaczenia. Ale trzeba wiedzieć, że ceramiczne doniczki "oddychają" – czyli pozwalają na szybsze odparowanie wody niż w doniczkach plastikowych, co może zapobiegać gniciu korzeni jeżeli podlewamy za często lub zbyt obficie.

W przypadku każdej doniczki trzeba zadbać, by doniczka miała ona otwory w dnie, na tyle duże by woda mogła spływać na podstawkę, a także o warstwę drenażową na spodzie doniczki. Fikus benjamina nie lubi nadmiernie wilgotnej gleby, dlatego też woda powinna móc łatwo opuścić doniczkę i bryłę korzeniową.

 

Światło i stanowisko

Fikus benjamina lubią jasne ale raczej rozproszone światło, a zatem lepiej nie ustawiać go na południowym parapecie wystawionego bezpośrednio na ostre słońce.

Zdecydowanie gorzej rosną w ciemnych pomieszczeniach – na niedostatek światła reagują zrzucaniem liści. Ten sam skutek (opadające liście) może wywołać zmiana stanowiska tej rośliny (z jaśniejszego na ciemniejsze i odwrotnie), a nawet jej obracanie. Krótkotrwałe (np. na godzinę) przeniesienie rośliny na taras, balkon, czy do wanny w celu jej zroszenia wodą nie powinno skutkować zrzucaniem liści.

Fikusy nie lubią też przeciągów – w takich warunkach również mogą reagować zrzucaniem liści.

Temperatura

Najlepsza temperatura otoczenia dla fikusa benjamina w domu to od 13 do 17 stopni Celsjusza. Latem może być nieco wyższa. Jeżeli latem temperatura przekracza 23-24 stopnie Celsjusza, to trzeba tym roślinom zapewnić wysoką wilgotność powietrza.

Gleba

Fikusowi benjaminowi trzeba zapewnić przeciętnie żyzną ziemię (dobra jest standardowa ziemia do roślin doniczkowych), ważne by była dobrze przepuszczalna, ze sporą zawartością torfu. Można też dodać domieszkę gleby gliniastej. Na pewno trzeba dosypać do gleby – zwłaszcza na spód doniczki trochę piasku, żwirku lub innych podobnych substancji, by drenaż był skuteczny.

Podlewanie

Warto raz jeszcze powtórzyć, że fikus benjamina nie lubi zbyt częstego podlewania i stale wilgotnej gleby. Reaguje na to żółknięciem i zasychaniem liści. Dlatego te rośliny trzeba podlewać dopiero gdy górna warstwa gleby zauważalnie wyschnie. Unikajmy przelewania, bo wtedy – zwłaszcza przy złym, lub zamulonym drenażu - korzenie fikusa mogą gnić w zbyt mokrej glebie. Zimą trzeba ograniczyć podlewanie – najwyżej raz na 10 dni. Latem można podlewać raz na 5-7 dni.

Pielęgnacja

Fikusa benjamina warto regularnie zraszać wodą – można to robić nawet codziennie ale taka przyzwoita norma to raz w tygodniu. Zraszanie usuwa też kurz, który blokuje tzw. aparaty szparkowe – części roślin służące do wymiany gazowej między tkankami wewnętrznymi rośliny i atmosferą. 

Trzeba wiedzieć, że rośliny również oddychają. W dzień, gdy zachodzi fotosynteza, rośliny pochłaniają z powietrza dwutlenek węgla i emitują tlen. Ale rośliny również wykorzystują „wdychają” część tlenu, który same wyprodukowały. W dzień ale głównie w nocy. 

W celu zwiększenia wilgotności otoczenia (co fikusy lubią) warto na podstawce mieć stale nalaną wodę. Trzeba usuwać suche i uszkodzone liście.

Nawożenie

Podczas aktywnego wzrostu (wiosna-lato) warto nawozić roślinę co 2-4 tygodnie nawozem do roślin doniczkowych. Zimą nawożenie lepiej ograniczyć (np. podawać nawóz raz na 7-8 tygodni) lub nawet całkowicie go zaniechać.

Przesadzanie

Co 2-3 lata warto przesadzić roślinę do nieco większej doniczki – chyba, że wcześniej już wyraźnie widać, że roślina „wyrosła” z doniczki. Najlepszy czas na przesadzanie to wiosna. Jeżeli nie widzimy potrzeby przesadzania (albo po prostu roślina jest zbyt duża, można raz do roku wymienić (ostrożnie, by nie uszkodzić korzeni) wierzchnią warstwę gleby w doniczce i dosypać świeżej ziemi.