Ziemia Olszyńska to także zabytki, które kryją niejedną historię. Zamek Rajsko położony niemal na środku Przełomu Kwisy, należy do najbardziej tajemniczych zamków pogranicza śląsko-łużyckiego. Od tej warowni, wzniesionej na skalistym brzegu Kwisy, nieopodal Bożkowic, nie wspominają żadne źródła historyczne. Zamek prawdopodobnie powstał w XIII lub XIV stuleciu z inicjatywy Piastów śląskich. Rajsko miało z pewnością stanowić przeciwwagę dla położonego po sąsiedzku łużyckiego zamku Czocha. Upadek warowni należy datować na czas wojen husyckich. Rajsko, znane w przeszłości jako Neidburgiem bądź Neidbergiem zamieszkiwał Jobst von Kolditz. Tenże rycerz parał się rozbójnictwem i napadał na tabory kupieckie, przez co był postrachem całej okolicy. Zamek został zdobyty przez husytów i spalony. Z czasem ruiny grodu zniknęły w gąszczu krzewów i drzew.
W latach 1862-1863 zamek został odbudowany bez zachowania jakiegokolwiek stylu epoki, przez barona Aleksandra von Minutowi. Wtedy to baron w swoim „leśnym zamku” umieścił część swoich zbiorów sztuki z pobliskiego pałacu w Biedrzychowicach. Za czasów hrabiego Joachima von Pfeil do jego śmierci w 1924 r. zbiory muzealne na zamku były udostępnione dla miejscowej ludności. Rajsko trafiło pod skrzydła Niemieckiego Związku Schronisk Młodzieżowych. Schronisko Rajsko szybko stało się bardzo popularne. W okresie międzywojennym schronisko dysponowało 82 łóżkami i często organizowano w nim rozmaite kursy i szkolenia. Po 1945 roku Rajsko ponownie uległo dewastacji i obróciło się w malowniczą ruinę. Obiekt stanowi ciekawy okaz średniowiecznej budowli obronnej oraz atrakcję widokową. Patrząc z wysokiej wieży, poza malowniczą okolicą zalesionych stoków i zalewu, zwraca uwagę piękny widok na bajkową niemal bryłę zamku Czocha przeglądającą się w wodach Jeziora Leśniańskiego.
Obecnie ten malowniczo położony obiekt został uratowany. Kiedy w 2008 roku kilku przyjaciół z Poznania przypadkiem trafiło do Rajska, od razu wiedzieli, że to miejsce czekało właśnie na nich... Postanowili uchronić przed upadkiem tę malowniczo położoną budowlę.
Najważniejszym zadaniem stał się zakup nieruchomości i ochrona pozostałości przed zupełną grabieżą, której dokonywano sukcesywnie, nieomalże z dnia na dzień. Pozyskano źródła finansowania, a następnie pod ścisłą kontrolą konserwatora zabytków wykonane zostały żmudne prace inwentaryzacyjne oraz projektowe. Było to zadanie o tyle trudne, że brakowało jakiejkolwiek dokumentacji, a długa i nie do końca jasna historia obiektu powodowała trudności w określeniu stylu architektonicznego, do którego zrekonstruowany budynek miałby się odnosić. Jednakże i ta część przedsięwzięcia została pomyślnie zrealizowana, w 2010 roku mogły zatem ruszyć prace budowlane. Nie były one łatwe ze względu na charakter obiektu, jego usytuowanie, jak i konieczność pozyskania autentycznych elementów architektonicznych (np. XIX-wiecznej cegły, starych, dębowych elementów konstrukcji oraz desek podłogowych, a także elementów portali, które zostały wcześniej rozgrabione). Mimo licznych trudności, w tym napotkaniu nieprzewidzianych wcześniej problemów, inwestycja została ukończona i w 2014 roku obiekt został oddany do użytku.
Zapraszamy na stronę https://www.zamekrajsko.eu/
Wykorzystano zdjęcia ze strony www.zamekrajsko.eu
