Jak śmieją się psy?

Niedawno na moim blogu publikowałam wpis, w którym komentowałam różne dziwne psie zachowania. Poprosiłam was, żebyście podzielili się w komentarzach dziwnymi zachowaniami waszych psów. Pod tym wpisem i filmem pojawiły się pytania o pokazywanie zębów i o różne formy psiego uśmiechu. Postanowiłam więc rozwiązać tę zagadkę i odpowiedzieć na pytanie, czy psy w ogóle się śmieją? A jeśli tak, to jak to robią?

Naukowcy przez wiele lat uważali, że śmiech jest wyjątkową ekspresją emocjonalną zarezerwowaną tylko dla ludzi. Jednak w miarę rozwoju badań nad emocjami zwierząt okazało się, że śmiech występuje u różnych zwierząt i nasze domowe psy wcale nie są tu wyjątkiem. Jak więc śmieją się psy?

Merdanie ogonem

Powszechnie uważa się, że gdy pies merda ogonem, to jest szczęśliwy. Może więc merdanie ogonem można porównać do ludzkiego uśmiechu? Niestety nie jest to takie proste. Okazuje się, że psi ogon może wyrażać dużo więcej różnych emocji. Merdanie ogonem może oczywiście świadczyć o zadowoleniu psa, ale może też wyrażać niepokój, strach, zmieszanie, pewność siebie lub jej brak. Są też psy, które tuż przed atakiem intensywnie merdają ogonami. W zależności od kontekstu sytuacji i całej mowy ciała psa merdanie ogonem może więc oznaczać bardzo różne rzeczy. Generalnie ogon pokazuje nam raczej stopień pobudzenia psa niż radość. Jeśli chcecie poczytać więcej o tym, co nam mówi psi ogon, zachęcam do zapoznania się z tym wpisem.

Otwarty pysk

Laureat Nagrody Nobla, austriacki zoolog Konrad Lorenz w jednej ze swoich książek zasugerował, że psy uśmiechają się, otwierając lekko szczęki i pokazując trochę język. Taki otwarty pysk z wystawionym językiem rzeczywiście może przypominać nasz ludzki uśmiech. Zwłaszcza jeśli pies unosi przy tym kąciki fafli i mruży lekko oczy. Psy prezentują taką minę, gdy są spokojne i zrelaksowane, jednak nie jest to równoznaczne z naszym ludzkim śmiechem.

Warto też pamiętać, że psy otwierają szeroko pyszczki, wystawiają języki i dyszą, gdy jest im gorąco. Psy posiadają gruczoły potowe istotne dla termoregulacji tylko na łapach, między opuszkami palców. Jest ich zdecydowanie za mało, by ochłodzić cały organizm psa. Dlatego w upalne dni łatwo można zaobserwować, jak psy zwiększają powierzchnię chłodzenia, intensywnie ziając i wystawiając język. Dzięki temu woda zawarta w ślinie może szybciej odparować, a przez to pies szybciej traci nadmiar ciepła z organizmu. Ten szeroko otwarty pysk i wystawiony na zewnątrz język nie mają jednak nic wspólnego ze śmianiem się.

Pokazywanie zębów

Niektóre psy prezentują zęby i w charakterystyczny sposób marszcząc nos, co może trochę przypominać ludzki szeroki uśmiech. Psy demonstrują zęby w ten sposób zwykle podczas powitań lub gdy coś nabroiły i chcą załagodzić sytuację. Jest to więc sygnał uległości psa i jeden z tzw. sygnałów uspokajających, a nie typowy uśmiech.

Niestety wielu opiekunów psów błędnie interpretuje takie szczerzenie zębów jako sygnał ostrzegawczy. Zarówno podczas grożenia, jak i przy próbie załagodzenia konfliktu czy pokazania swojej uległości, pies może pokazywać zęby. Jednak jeśli pies nam grozi, jego sylwetka będzie bardziej spięta. Może też pojawić się charakterystyczne warczenie. Natomiast gdy pies chce nam pokazać uległość, jego postawa ciała będzie nieco obniżona, a ruchy miękkie. Mogą też pojawić się inne sygnały uspokajające takie jak oblizywanie nosa czy mrużenie oczu. Wszystko to świadczy o przyjaznych zamiarach psa i jego uległości.

Dyszenie

Skoro ani merdania ogonem, ani otwartego pyska z wystawionym językiem, ani pokazywania zębów nie możemy jednoznacznie określić jako psi śmiech, to pojawia się pytanie, czy psy w ogóle potrafią się śmiać? Okazuje się, że tak. Podczas zabaw psy potrafią wydawać z siebie kilka różnych dźwięków. Najczęściej jest to szczekanie, warczenie, popiskiwanie i charakterystyczne dyszenie. Patricia Simonet opisuje to dyszenie w swoich pracach właśnie jako psi śmiech. Psy prezentują go tylko podczas zabaw i pozytywnych interakcji zarówno z innymi psami, jak i z ludźmi. Co ciekawe psy potrafią też śmiać się same do siebie, gdy bawią się np. zabawkami bez towarzystwa innych psów czy ludzi.

Podczas swoich badań Patricia puszczała psom nagrany śmiech innych psiaków. Dźwięk ten inicjował zabawę bez względu na to, czy w pokoju znajdował się inny pies, czy człowiek. Nagrania psiego śmiechu pomagały też uspokoić psy przebywające w schronisku. Okazuje się więc, że psi śmiech może być wykorzystywany w terapii psów lękowych, czy niepewnych siebie. Co ciekawe ludzie również mogą poprawić samopoczucie swoich psów i sprowokować je do zabawy naśladując psi śmiech. Jeśli chcecie zobaczyć jak to zrobić, polecam obejrzeć ten film, w którym staram się rozbawić Wektora i Hakera.

Jestem bardzo ciekawa czy przed przeczytaniem tego artykułu wiedzieliście, jak śmieją się psy? Dajcie znać w komentarzach czy teraz zauważacie już to charakterystyczne dyszenie podczas zabawy waszych psiaków? A może i wam udało się nauczyć naśladować psi śmiech i sprowokować nim wasze psiaki do zabawy?

Źródła

1. Caeiro, C., Guo, K. & Mills, D. „Dogs and humans respond to emotionally competent stimuli by producing different facial actions.” Sci Rep 7, 15525 (2017). https://doi.org/10.1

2. Simonet, O., M. Murphy, and A. Lance. (2001). „Laughing dog: Vocalizations of domestic dogs during play encounters.” Animal Behavior Society conference. July 14–18. Corvallis, Oregon.

3. Simonet, P.; Versteeg, D. & Storie, D. (2005). „Dog-laughter: Recorded playback reduces stress related behavior in shelter dogs.” Proceedings of the 7th International Conference on Environmental Enrichment.