Łuszczyca – czym jest i jak sobie z nią radzić?

Łuszczyca – czym jest i jak sobie z nią radzić?

Łuszczyca to choroba przewlekła, związana z układem immunologicznym, w której stany zapalne charakteryzują się objawami widocznymi na skórze. Są to czerwone okręgi pokryte tzw. „łuską”, czyli srebrzystobiałą, zrogowaciałą skórą. Choroba jest niestety nawracająca i dziedziczna.

Historia łuszczycy

Pierwsze wzmianki o chorobie, którą możemy uznać za łuszczycę, datowane są na ok. 460 r. p.n.e. i zostały opisane przez Hipokratesa. Na przestrzeni wieków określano wszystkie choroby skóry, w tym nawet i zakaźne choroby ogólnoustrojowe, jednym terminem – łuszczycą. Dopiero w XX wieku zostało to rozdzielone i dobrze opisane przez Roberta Williana. Przez to, że tak długo nie było dokładnej definicji tej choroby, powstało wiele mitów i uprzedzeń wobec osób cierpiących na łuszczycę. Najpopularniejszym mitem jest fakt, iż łuszczycą można się zarazić. Niestety to uprzedzenie utrzymuje się do dzisiaj.

Przyczyny powstawania łuszczycy

Główną przyczyną powstawania tej choroby jest nieprawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego – głównie limfocytów T oraz wytwarzanych przez nie cytokin. Ten szczególny rodzaj limfocytów odpowiada za komórkową odpowiedź odpornościową. Ich praca jest zaburzona, przez co nie wydzielają odpowiedniej ilości białek odpowiedzialnych za rozwój i pobudzenie komórek w odpowiedzi odpornościowej, czyli cytokin. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że choroba jest dziedziczna, natomiast nie jest zaraźliwa.

Typy łuszczycy

Wyróżniamy bardzo dużo rodzajów łuszczycy. Każdy z nich przebiega i wygląda nieco inaczej. Główne typy to:

• łuszczyca zwykła,
• łuszczyca stawowa.

Oprócz tych dwóch najpopularniejszych typów, występuje jeszcze:

• łuszczyca zadawniona,
• łuszczyca brodawkująca,
• łuszczyca owłosiona,
• łuszczyca wysiękowa,
• łuszczyca plackowata,
• łuszczyca krostkowa.

Łuszczyca zwykła, inaczej pospolita, objawia się czerwonymi zmianami na skórze. Szacuje się, że dotyka ona około 90% chorych. Może mieć różne nasilenie i przebieg.
Łuszczyca stawowa jest jedną z groźniejszych form tej choroby. Prowadzi ona nawet do przewlekłego zapalenia stawów.
Często jednak nie można wyodrębnić u pacjenta tylko jednego typu choroby, ponieważ nakładają się one na siebie w sposób bardzo indywidualny.

Czynniki, które mogą sprzyjać powstawaniu zmian chorobowych

Osoby cierpiące na łuszczycę muszą bardzo na siebie uważać pod każdym względem. Dieta, pielęgnacja, poziom stresu czy sen znacząco wpływają na intensywność zmian skórnych. Jeśli chorujesz na łuszczycę, powinieneś/powinnaś wystrzegać się:

• wszelkich infekcji – głównie bakteryjnych i wirusowych, które osłabiają układ odpornościowy,
• mechanicznych uszkodzeń skóry, w tym również tych spowodowanych noszeniem nieodpowiedniej odzieży, która nie pozwala skórze oddychać,
• nadużywania nikotyny i alkoholu,
• przyjmowania niektórych leków, np. części leków przeciwbólowych, czy leków stosowanych w depresji,
• nadmiernego stresu,
• niedoboru snu,
• nadwagi,
• nadmiernej higieny.

Jest jeszcze jedna istotna kwestia – hormony. Choroba może się nasilać w okresie dojrzewania i menopauzy.

Wszystkim cierpiącym na łuszczycę zaleca się ograniczyć częstotliwość pryszniców czy kąpieli do niezbędnego minimum, aby nie nadwyrężać bariery lipidowej skóry.

Leczenie łuszczycy

Z reguły leczenie łuszczycy polega na odpowiedniej pielęgnacji skóry oraz na leczeniu zewnętrznym, głównie maściami sterydowymi, które dodatkowo zapobiegają swędzeniu.
Kolejny sposób leczenia to złuszczanie. Ta metoda ma na celu pozbycie się tzw. łusek i zastąpienie ich nowym, zdrowym naskórkiem. Do tego celu stosuje się maść i oliwkę salicylową oraz dziegcie (produkty suchej destylacji drewna, które hamują podział komórek, co sprawia, że zmiany chorobowe nie postępują tak szybko albo wcale nie występują).
Istnieje jeszcze sposób leczenia redukującego. Do tego celu używa się najczęściej ditranolu, który jak dotąd, jest najskuteczniejszym lekiem przeciwłuszczycowym. Nie wchłania się przez skórę oraz dość łatwo ulega rozkładowi, dlatego aby przedłużyć jego działanie stosuje się go w towarzystwie kwasu salicylowego.
Do leczenia ogólnego dochodzi wtedy, gdy wyżej wymienione metody nie przyniosły rezultatów. Ta metoda może powodować poważne skutki uboczne, dlatego należy ją stosować tylko pod okiem lekarza prowadzącego. Używa się tutaj retinoidów, cyklesporyny A, kwasu fumarowego, antybiotyków czy leków biologicznych.
Fototerapia, która polega na użyciu światła w celach leczniczych, też jest wykorzystywana w leczeniu łuszczycy – i to z niemałym powodzeniem!
Fotochemioterapia to leczenie światłem. Choremu podaje się dodatkowo substancje chemiczne, które mają uwrażliwić komórki na nadfiolet.
Fotofereza jest skomplikowaną metodą leczenia najcięższych postaci łuszczycy, która polega na odseparowaniu z krwi limfocytów i ich pozaustrojowym uwrażliwieniu na nadfiolet psoralenem, a następnie napromieniowaniu ich promieniami UVA.

Naturalne sposoby leczenia łuszczycy

Naturalne sposoby leczenia łuszczycy możemy podzielić na kilka kategorii:

• pielęgnacja skóry,
• dieta,
• suplementacja.

Pielęgnacja

Zaczynając od pielęgnacji, nie można nie wskazać tutaj dwóch wyjątkowych olejków: konopnego i jojoba. Olejki te są niesamowicie delikatne, a zarazem natłuszczające, regenerujące i ochronne. Nie od dziś wiadomo, że osoby chorujące na łuszczycę muszą dodatkowo dbać o poziom nawilżenia swojej skóry, szczególnie po kąpieli. Jeśli lubimy olejki za ich gęstą i otulającą formułę, warto wprowadzić olej jojoba i olej konopny do codziennej pielęgnacji.

Specjaliści zalecają lecznicze kąpiele, które przynoszą skórze ulgę oraz zapobiegają powstawaniu zmian chorobowych. Najlepsze są kąpiele solne z dodatkami olejków eterycznych. Takie kąpiele idealnie zmiękczają skórę oraz regenerują ją. Należy pamiętać, aby temperatura wody nie była za wysoka, żeby nie podrażnić delikatnego naskórka. Kąpiele powinny trwać maksymalnie 15 minut. Nie są wskazane dla osób cierpiących na choroby układu oddechowego, układu krążenia, choroby nerek i pęcherza moczowego oraz dla kobiet w ciąży.

Po kąpieli czas na maści na zmiany łuszczycowe. Rynek jest ich pełen, ale które najlepiej wybrać? Ważne jest, by takie maści jednocześnie nawilżały oraz złuszczały skórę. Taki efekt gwarantuje np. kwas salicylowy lub mocznik oraz wazelina czy masło shea. Dodatkowo ekstrakty roślinne zawarte w maściach czy balsamach wspierają skórę w trudnym procesie odbudowy. Najcenniejsze ekstrakty to te z szałwii, jodły syberyjskiej, rumianku i łopianu.

Dieta

Temat diety to bardzo rozległy temat, na który powstawało już wiele książek, blogów, wykładów i artykułów. Coraz więcej badań potwierdza, że dieta wegetariańska lepiej wpływa na przebieg choroby, aniżeli dieta mięsa.

Za najważniejsze zasady w diecie przy łuszczycy uznaje się:

• stosowanie diety niskokalorycznej,
• bogatej w oleje rybie,
• cynk,
• witaminę D,
• oraz pozbawioną glutenu.

Zmiana diety może w znaczący sposób zmienić na plus przebieg choroby, natomiast nie wyleczy jej całkowicie.

Suplementacja

Badania wskazują, że w przypadku chorowania na łuszczycę warto suplementować witaminę D3, cynk, selen oraz kwasy omega-3. Wszystkie przyczyniają się do wzmocnienia odporności, co jest niezwykle istotne, ponieważ przy łuszczycy nawet najdrobniejsza infekcja powoduje nasilenie objawów. Dodatkowe korzyści z przyjmowania wyżej wymienionych suplementów to: działanie antyoksydacyjne, przeciwzapalne, wzmacniające organizm, regulujące ciśnienie krwi oraz ogólna poprawa stanu zdrowia i samopoczucia.
Istnieją na rynku gotowe zestawy suplementów przeznaczonych dla osób chorujących na łuszczycę. Takim produktem jest np. Alyvium od Visanto. Zawiera on w sobie ekstrakt z oliwek, witaminę A, B2 oraz biotynę, które skutecznie poprawiają stan skóry oraz łagodzą objawy choroby. Ekstrakt z oliwy z oliwek charakteryzuje się wysoką działaniem antyoksydacyjnym, a witamina A wspiera układ odpornościowy. 

Kilka słów podsumowania…

Łuszczyca jest bardzo skomplikowaną, trudną i uciążliwa chorobą. Często osoby, które jej doświadczają, nie tylko mierzą się przykrymi objawami, lecz także z niezrozumieniem i wyśmiewaniem ze strony społeczeństwa. Kluczowa jest zatem edukacja w tym temacie: nie da się zarazić łuszczycą i nie należy wykluczać czy obawiać się osób, które cierpią na tę chorobę.
Cały czas trwają badania, mające odkryć taki lek, taką maść lub taki suplement, który w jak największym stopniu pomoże zniwelować skutki łuszczycy, a nawet całkowicie ją wyleczyć. W tym artykule wskazaliśmy kilka sposobów na złagodzenie nieprzyjemnych objawów tej choroby. Należy jednak pamiętać o regularnych wizytach u lekarza i kontrolowaniu swojego stanu zdrowia – zarówno fizycznego, jak i psychicznego.

Autorka: Adrianna Kubiak

Źródła:

E. Herrera Acostaa,b, J. Alonso Suárez Péreza, J. Aguilera Arjonaa, F. Visiolic,d,* An olive polyphenol-based nutraceutical improves cutaneous manifestations of psoriasis in humans Zuccotti E, Oliveri M, Girometta C, Ratto D, Di Iorio C, Occhinegro A, Rossi P. Nutritional strategies for psoriasis: current scientific evidence in clinical trials. Eur Rev Med Pharmacol Sci. 2018 Dec;22(23):8537-8551. doi: 10.26355/eurrev_201812_16554. PMID: 30556896. Clark CCT, Taghizadeh M, Nahavandi M, Jafarnejad S. Efficacy of ω-3 supplementation in patients with psoriasis: a meta-analysis of randomized controlled trials. Clin Rheumatol. 2019 Apr;38(4):977-988. doi: 10.1007/s10067-019-04456-x. Epub 2019 Feb 18. PMID: 30778861. Kim WB, Jerome D, Yeung J. Diagnosis and management of psoriasis. Can Fam Physician. 2017 Apr;63(4):278-285. PMID: 28404701; PMCID: PMC5389757. Michalsen A, Eddin O, Salama A. A case series of the effects of a novel composition of a traditional natural preparation for the treatment of psoriasis. J Tradit Complement Med. 2015 Sep 19;6(4):395-398. doi: 10.1016/j.jtcme.2015.08.006. PMID: 27774425; PMCID: PMC5067857. Gupta AK, Ellis CN, Tellner DC, Anderson TF, Voorhees JJ. Double-blind, placebo-controlled study to evaluate the efficacy of fish oil and low-dose UVB in the treatment of psoriasis. Br J Dermatol. 1989 Jun;120(6):801-7. doi: 10.1111/j.1365-2133.1989.tb01378.x. PMID: 2667615. Huang TH, Lin CF, Alalaiwe A, Yang SC, Fang JY. Apoptotic or Antiproliferative Activity of Natural Products against Keratinocytes for the Treatment of Psoriasis. Int J Mol Sci. 2019 May 24;20(10):2558. doi: 10.3390/ijms20102558. PMID: 31137673; PMCID: PMC6566887. Liu, S., Liu, D., Shen, R. et al. Discovery of a novel RORγ antagonist with skin-restricted exposure for topical treatment of mild to moderate psoriasis. Sci Rep 11, 9132 (2021). Barrea L, Savanelli MC, Di Somma C, Napolitano M, Megna M, Colao A, Savastano S. Vitamin D and its role in psoriasis: An overview of the dermatologist and nutritionist. Rev Endocr Metab Disord. 2017 Jun;18(2):195-205. doi: 10.1007/s11154-017-9411-6. PMID: 28176237; PMCID: PMC5486909. Pona A, Haidari W, Kolli SS, Feldman SR. Diet and psoriasis. Dermatol Online J. 2019 Feb 15;25(2):13030/qt1p37435s. PMID: 30865402. Ford AR, Siegel M, Bagel J, Cordoro KM, Garg A, Gottlieb A, Green LJ, Gudjonsson JE, Koo J, Lebwohl M, Liao W, Mandelin AM 2nd, Markenson JA, Mehta N, Merola JF, Prussick R, Ryan C, Schwartzman S, Siegel EL, Van Voorhees AS, Wu JJ, Armstrong AW. Dietary Recommendations for Adults With Psoriasis or Psoriatic Arthritis From the Medical Board of the National Psoriasis Foundation: A Systematic Review. JAMA Dermatol. 2018 Aug 1;154(8):934-950. doi: 10.1001/ jamadermatol.2018.1412. PMID: 29926091. Naldi L, Conti A, Cazzaniga S, Patrizi A, Pazzaglia M, Lanzoni A, Veneziano L, Pellacani G; Psoriasis Emilia Romagna Study Group. Diet and physical exercise in psoriasis: a randomized controlled trial. Br J Dermatol. 2014 Mar;170(3):634-42. doi: 10.1111/bjd.12735. PMID: 24641585.