Uwaga - w artykule brak zdjęcia poglądowego. Pracujemy nad tym aby zdjęcia omawianego poniżej gatunku pojawiły się wkrótce.

Nazwa gatunkowa: Lamperta planeri.

Nazwa polska: minog strumieniowy.

Występowanie geograficzne: głównie Europa klimatu umiarkowanego (Wielka Brytania, Francja, Niemcy, Polska, Białoruś, kraje bałtyckie, Szwecja) W śródziemnomorskim klimacie nie występuje poza nielicznymi wyjątkami na terenie Włoch, Chorwacji i Albanii.

Wygląd: ciało podłużne, wężowate, głowa mała, otwór gębowy zakończony przyssawką pokrytą drobnymi zębami (brak żuchwy). Grzbiet oliwkowo-brązowy, podbrzusze białe. 

Przeciętny rozmiar: 10-16 cm (maksymalnie do 21 cm).

Długość życia: kilka lat.

Typ środowiska: mniejsze rzeki nizinne z wyraźnym nurtem oraz strumienie.

Wymagane parametry wody: brak danych, konieczne napowietrzanie wody, 

Temperatura wody: optymalnie do 20°C.

Zalecany minimalny litraż: brak danych, gatunek nie jest trzymany w akwariach ze względu na objęcie go ochroną gatunkową.

Zachowanie: ryba stadna, w odróżnieniu do innych gatunków minogów gatunek ten nie prowadzi pasożytniczego trybu życia - nie przyczepia się przyssawką do innych większych ryb i nie pasożytuje na nich. Ryby te pływają tzw. ruchem wijącym. 

Dieta: wszystkożerne - m.in. niektóre glony, larwy owadów, mięczaki i drobne skorupiaki.

Dymorfizm płciowy: brak danych. Rozróżnienie płci po za okresem tarła na ogół jest prawie nie możliwe.

Rozmnażanie: tarło w naturze odbywa się grupowo wiosną na piaszczystym lub żwirowatym dnie w bardzo płytkiej wodzie. Samica jest w stanie złożyć do 1500 sztuk ziaren ikry. Larwy po wylęgu żyją w mule lub piasku. Są ślepe - oczy pokryte są naskórkiem. Żyją w takim stadium kilka lat zagrzebane w dnie. Gdy osobniki osiągną długość około 10 cm następuje ich przeobrażenie w docelową postać - wówczas rozwijają się m.in. oczy i zęby.

Uwagi: minogi nie są rybami - zalicza się je do tzw. bezżuchwowców. Kształtem ciała bardziej przypominają węże. Są to tzw. żywe skamieliny - gatunki, które przetrwały wiele milionów lat w niezmienionym kształcie. Cechują się one bardzo specyficzną (odmienną) budową ciała i odmiennymi zwyczajami życiowymi. Zarówno minogi: strumieniowy (Lamperta planeri), rzeczny (Lamperta fluviatilis) jak i ukraiński (Eudontomyzon mariae) posiadają aż 7 par otworów skrzelowych. Wszystkie te gatunki są coraz mniej liczne w naturalnym środowisku za co odpowiedzialne jest rolnictwo - zanieczyszczanie wód nawozami, budowa przeszkód wodnych (tamy, zapory, jazy, stopnie wodne, elektrownie) oraz zwiększająca się ilość gatunków inwazyjnych ryb drapieżnych.

Zdjęcie: Christian Fischer, Lepidurus apus, CC BY-SA 3.0.

Przekopnice - Notostraca to prymitywne słodkowodne bezkręgowce, a dokładniej skrzelonogi, które od wielu milionów lat istnieją w praktycznie nie zmienionej formie. O tego typu zwierzętach mówi się, że jest to tzw. żywa skamielina. 

Traszki to płazy ogoniaste (Caudata), których nie należy mylić z jaszczurkami zaliczanymi do gadów. Uproszczając - traszki są związane bardziej ze środowiskiem wodnym, natomiast jaszczurki ze środowiskiem lądowym. U jednych skóra jest przystosowana do życia w wodzie u drugich natomiast do życia na lądzie. Jednak traszki akwariowe nie są typowymi zwierzętami wodnymi. Co prawda wylegają się w wodzie i żyją w niej przez pierwsze kilka miesięcy lecz później opuszczają to otoczenie i następnie żyją przez 2-4 lata na lądzie w wilgotnym środowisku. Do wody powracają ponownie na okres rozrodu. Mimo tego traszki można trzymać jednak znacznie dłużej w wodzie (nawet przez kolejne kilka lat) zapewniając tym zwierzętom tylko niewielki skrawek lądu.

Zdjęcie: Ricardo Haroun, Periophthalmus barbarus, Zatoka Gwinejska.

Nazwa gatunkowa: Periophthalmus barbarus.

Nazwa polska: poskoczek mułowy.

Charakterystyka: jest to bardzo nie typowa ryba, która wyglądem przypomina płaza i prowadzi wodno-lądowy tryb życia. Ryba ta pochodzi z rodziny babkowatych.

Występowanie geograficzne: zachodnie Wybrzeże Afryki (od Gambii na północy do Angoli na południu)

Wygląd: duża głowa charakterystyczna dla babkowatych z dużym pyskiem wyposażonym w drobne zęby. Oczy również są duże. Płetwy brzuszne są na tyle silne, że ryba ta potrafi się na nich podnieść (na lądzie) i przy ich pomocy się przemieszczać. Płetwa ogonowa bardziej przypomina wyglądem ogon traszki wodnej niż ryby. Kolorystyka jest niezbyt ciekawa - ryby te są ubarwienia szarawego, brązowawego lub beżowego. Jednak zwierzęta te potrafią zmieniać nasycenie swojego koloru w zależności od nastroju, diety i podłoża na którym przebywają. Na ciemnym podłożu ich ciało ciemnieje, natomiast na jasnym piasku się rozjaśnia. Jest to ich naturalny mechanizm kamuflażu. U niektórych osobników można odnaleźć niebieski kolor na płetwie grzbietowej.

Rozmiar: w akwariach do 15 cm, na wolności średnio 20-22 cm. Największe spotykane okazy w naturze osiągały około 25 cm długości.

Długość życia: ponad 5 lat (górna granica ich wieku jest niezbyt dobrze poznana).

Typ środowiska: estuaria - końcowe odcinki rzek, ujścia i delty rzeczne - żyzne o znacznym zamuleniu. Poskoczki są również spotykane w przybrzeżnych mangrowcach. Akwarium powinno mieć dużą powierzchnię dna - minimum 150 cm długości. W naturze zwierzęta te żyją zwykle w wodach błotnistych o bardzo małej przejrzystości ze strefą typowo błotną między wodą a lądem. W akwarium ciężko odwzorować te warunki, ponieważ wówczas zwierzę jest mało widoczne pod wodą i często rozchlapuje błoto po szybach, co później uniemożliwia obserwację akwaryście i wygląda nie estetycznie. Dlatego większość akwarystów trzyma poskoczki w wodzie przejrzystej z mokrą piaszczystą plażą, która łączy wodę z suchym lądem wyposażonym w gładkie kamienie i korzenie. Poskoczki muszą posiadać część lądową, ponieważ bieganie, skakanie i wspinanie się na lądzie to ich naturalne zachowania. Zatem zbiornik należy podzielić na trzy równe części - wodną, przejściową (mokrą plażę) i ląd, ewentualnie urządzić zbiornik wodny z niskim poziomem wody 20-25 cm i wystającymi kamiennymi wysepkami z otoczaków.

Wymagane parametry wody: zalecane pH 7,6-8,2. Zaleca się dodanie soli morskiej 5 g/10 l. wody.

Temperatura: tolerowana 25-30°C (zarówno wody jak i powietrza). Powietrze musi mieć wysoką wilgotność - akwarium powinno być szczelnie przykryte nie tylko ze względu na skoczność tych zwierząt ale i utrzymanie wysokiej wilgotności, ponieważ skóra poskoczków, które przebywają na lądzie nie może przeschnąć. 

Zalecany minimalny litraż: 450 l., minimalna długość zbiornika 150 cm. W takim akwarium można pielęgnować jednego samca i kilka samic. Zaleca się wysokość wody w części wodnej na poziomie 25 cm. Między lustrem wody a pokrywą powinno być jeszcze minimum 25 cm przestrzeni, która umożliwi rybom skakanie.

Zachowanie: zwierzęta te są bardzo terytorialne, samce walczą ze sobą, stroszą się na siebie, przepychają się wzajemnie a niekiedy potrafią się nawet pogryźć. Dlatego po zakupie najlepiej pozostawić jednego samca i kilka samic. W 450 l. można trzymać 4-5 osobników. Poskoczki nie nadają się do akwariów wielogatunkowych, ponieważ wymagają specyficznej aranżacji oraz prowadzą drapieżny tryb życia - m.in. polują na inne ryby oraz na inne organizmy wodne - również na mięczaki czy żaby.

Dieta: mięsożerne - preferują pokarm żywy ale chętnie jedzą również mięsne mrożonki. Można podawać im stynkę, dżdżownicę, krewetki, kiełża, narybek i niektóre owady. Karma sucha nie zawsze jest akceptowana.

Dymorfizm płciowy: samce są bardziej masywne i odrobinę większe od samic z większą płetwą grzbietową. Łatwo można je odróżnić od samic po zachowaniu - osobniki, które zaczną na siebie prężyć płetwy i przybierać pozycje bojowe można identyfikować jako samce.

Rozmnażanie: w akwariach nie odnotowane. Ogólnie rozród poskoczków jest dosyć słabo poznany. Zwierzęta te po osiągnięciu około 10 cm długości osiągają dojrzałość płciową. Wówczas w błotnistym brzegu kopią jamy, w których dochodzi do tarła. Samica opiekuje się młodymi po wylęgu.

Uwagi: zwierzęta te z uwagi na dosyć odmienną budowę ciała jak i zupełnie inny tryb życia w odniesieniu od innych ryb świadomie zostały umieszczone w sekcji "innych zwierząt akwariowych" zamiast w "atlasie ryb akwariowych".

Tekst: Tommy Aquario.