Rośliny na skalniak – jakie gatunki warto wybierać?

Rośliny na skalniak – jakie gatunki warto wybierać?

Skalniak może być rzeczywistą wizytówką ogrodu i elementem, który jako pierwszy zwraca na siebie uwagę. Kluczem jest nadanie mu odpowiedniej formy, prawidłowe zakładanie – krok po kroku i zróżnicowana, dopasowana do warunków obsada roślinna. Jakie rośliny skalniakowe są efektowną dekoracją a przy tym mają niewielkie wymagania w uprawie?

Zanim założysz skalniak

Zakładając skalniak trzeba pamiętać, że to nie jest „kupa kamieni” obsadzona roślinami i obsypana żwirem lub korą. Ogród skalny ma za zadanie imitować (przynajmniej w pewnym stopniu) środowisko naturalne, np.: masywy skalne lub łąki górskie, dlatego powinien wyglądać jak najbardziej naturalnie, nie można przesadzać z różnorodnością, zwłaszcza materiałów budulcowych.

Byliny i rośliny na skalniaku

Wybór zieleni jest elastyczniejszy, jednak nadmierny misz-masz także jest niewskazany. Najefektowniej prezentuje się większa liczba roślin skalniakowe tego samego/gatunku tworząca barwny dywan. Warto przy tym skorzystać z kilku poniższych zasad:

Jak założyć skalniak?

  • najlepiej prezentuje się ogród skalny, który łączy się z innymi elementami (np.: tarasem lub suchym strumieniem). Budowa atrakcyjnego skalniaka „wolnostojącego”, np.: na trawniku jest możliwa, ale trudniejsza;
  • do budowy skalniaka powinno się używać jednego, maksymalnie dwóch rodzajów kamieni. Różnorodność jest niewskazana, taki obiekt nie będzie wyglądał naturalnie;
  • na skalniaku warto umieścić kilka bardzo dużych kamieni, które będą podkreślały ekspozycję;
    kamienie powinno się wkopywać (na 1/3-1/4 powierzchni), wyglądają wtedy naturalnie (sprawiają wrażenie, że znajdują się w danym miejscu od lat);
  • na stromym skalniaku warto budować suche murki i uprawiać rośliny zadarniające, których korzenie „zwiążą” glebę, to ograniczy ryzyko osuwania się ziemi;
  • zasady kompozycji roślin skalniakowych są podobne jak na rabatach: niskie rośliny sadzi się z przodu (i przy kamieniach), wysokie z tyłu – jako tło. Warto przy tym wybierać rośliny na skalniak kwitnące wiosną, latem i jesienią.
  • rabatę na skalniaku uzupełnia się gatunkami ozdobnymi z liśćmi oraz roślinami zimozielonymi. Duże znaczenie mają rośliny płożące.
  • z reguły skalniak usytuowuje się w miejscu dobrze nasłonecznionym i dobiera gatunki światłolubne, odporne na suszę. Zdarza się jednak, że skalniak jest zacieniony – rośliny polecane na skalniak w cieniu są mniej popularne, ale dostępne w sprzedaży;
  • najefektowniejszy skalniak jest zbudowany z kamieni o ostrych, kanciastych kształtach. Popularne otoczaki w rzeczywistości lepiej nadają się do budowy suchego strumyka niż skalniaka;

Byliny i rośliny na skalniak z liliowcem stella de oro

Rośliny płożące na skalniak

Jednym z niezwykle ważnych elementów dekoracji skalniaków są rośliny płożące na skalniak. To właśnie one tworzą przepiękne kobierce, które zdobią skalniaki, ożywiając je i nadając im pięknych barw. Co ważne, ich różnorodność pozwala stworzyć aranżacje o sporym urozmaiceniu, dzięki czemu całość może wyglądać naprawdę ciekawie. Rośliny płożące na skalniak to przede wszystkim niskie odmiany krzewów lub bylin z pędami o budowie pokładającej. Część z nich to rośliny zimozielone, które zdobią skalniak przez cały rok.

Rośliny płożące na skalniak rozrastają się głównie wszerz, a przy kontakcie z ziemią wytwarzają nowe pędy, co pozwala osiągnąć efekt gęstej i zwartej darni. Są to bowiem typowe rośliny okrywowe. Przy czym bardzo często obok swojej roli ozdobnej pełnią również funkcję zabezpieczającą, stabilizując i wiążąc skarpę, na której przykładowo tworzymy skalniak. Rośliny płożące na skalniak tworzą udany duet z innymi niskimi gatunkami roślin, na przykład z niskimi bylinami, chociaż nie tylko!

Wybór roślin na skalniak – przegląd gatunków i odmian

Pierwszymi kryteriami wyboru roślin skalniakowych powinny być ich wymagania (stanowisko, podłoże, mrozoodporność). Najczęściej wykorzystuje się gatunki odporne na suszę. Warto zwrócić uwagę na finalne rozmiary poszczególnej odmiany i sposób wzrostu (na wysokość, rozrastające się głównie wszerz). Następnie zieleń dostosowuje się do stylu urządzania (jeśli ogród jest stylizowany) a także do preferencji własnych.

Skalniak z reguły jest mało wymagający w pielęgnacji – główne zabiegi ograniczają się do zwalczania chwastów, sporadycznego nawadniania i nawożenia.

Może cię zainteresować: Przegląd bylin odpornych na suszę.

Rośliny na skalniak słoneczny – płożące i niskie

Rojnik ogrodowy (Sempervivum hybridum) – to jedna z najcenniejszych roślin skalniakowych. Osiąga ok. 5 cm wysokości (15 cm w czasie kwitnienia) i rozrasta się głównie wszerz. Tworzy charakterystyczne różyczki złożone z trójkątnych liści. Są zielone, ale często posiadają przebarwienia (np.: fioletowe, różowe, bordowe). Kwitnie latem. Bylina lubi suche warunki. Nie wymaga nawożenia. Można ją sadzić na pierwszym planie skalniaka i między kamieniami. Poradzi sobie nawet w zagłębieniach w murze.

Byliny i rośliny na skalniak - Rojnik ogrodowy (Sempervivum hybridum)

Rozchodnik (Sedum) – do ogrodu skalnego można wprowadzić faktycznie wszystkich przedstawicieli rodzaju uprawianych w Polsce. To rośliny ozdobne z liści i kwiatów, osiągające niewielką wysokość i głównie rozrastające się wszerz. Bardzo często wykorzystuje się rozchodnik ostry (Sedum acre) i rozchodnik ościsty (Sedum rupestre)

Byliny i rośliny na skalniak - Rozchodnik (Sedum)

Słonecznica (Delosperma) – to bylina sukulentowa osiągająca 5-10 cm wysokości. Wytwarza wałeczkowate pędy. Rozrasta się wszerz. Zachwyca swoimi małymi, ale barwnymi kwiatami. Mogą być dwukolorowe – np.: pomarańczowo-różowe. Roślina dobrze sprawdza się na skarpach, przy murkach i kamieniach. Można ją sadzić przy rojnikach i rozchodnikach.

Goździk ogrodowy (Dianthus) – to przepiękne gatunki ozdobne z kwiatów a często także liści (np. goździk siny). Zazwyczaj osiągają niewielką wysokość (10-20 cm). Często kwitną w maju i czerwcu. Mają niewielkie wymagania. Można je dowolnie aranżować na skalniaku. Nadają ogrodowi skalnemu większego kolorytu.

Floks szydlasty (Phlox subulata) – pełnią podobną rolę co goździki. Warto je ze sobą łączyć, gdyż zakwitają wcześniej (kwiecień – maj). Kwitnienie jest obfite (barwa kwiatów jest biała, różowa, liliowa, fioletowa. Osiągają 10-20cm wysokości.

Żagwin ogrodowy (Aubrieta cultorum) – tworzy niskie (10 cm) kobierce. Kwiaty są drobne, ale obfite. Mają barwę białą, różową, czerwoną, niebieską lub fioletową. Bylina kwitnie długo – od kwietnia do czerwca. Na skalniaku może wymagać nawadniania. Atrakcyjnie prezentuje się zwisając z murków i rozrastając się na skarpach.

Byliny i rośliny na skalniak - Żagwin ogrodowy

Astry bylinowe (Aster) – to sposób na uwypuklenie walorów dekoracyjnych skalniaka w okresie późnoletnim i jesiennym. W szczególności cenione są niskie odmiany (np.: 'Blue Lapis'), nie przekraczające 40cm wysokości.

Byliny i rośliny na skalniak - Aster Alma Potske

Czyściec wełnisty (Stachys byzantina) – roślina dorasta do 40 cm wysokości. Wytwarza miękkie w dotyku, gęsto owłosione, jajowate liście pokryte srebrzystobiałym kutnerem. Czyściec wełnisty kwitnie od czerwca do lipca. Kwiaty są drobne, purpurowe, zebrane w kłosy. Bylinę warto uprawiać na skalniaku za niskimi roślinami okrywowymi.

Byliny i rośliny na skalniak - Czyściec wełnisty

Rośliny na skalniak słoneczny – średnie i wysokie

Rozchodnikowiec okazały (Hylotelephium spectabile) – do niedawna był klasyfikowany jako rozchodnik. To znana i ceniona roślina uprawiana także na rabatach. Osiąga 40-50 cm wysokości. Mięsiste pędy pokryte są owalnymi, ząbkowatymi, jasnozielonymi liśćmi. Rozchodnikowiec okazały kwitnie od sierpnia do września. Kwiaty zebrane w okazałe baldachy mają różową barwę. Bylinę warto uprawiać na brzegach skalniaka i przy murkach.

Byliny i rośliny na skalniak - Rozchodnikowiec okazały (Hylotelephium spectabile)

Ożota zwyczajna (Galatella linosyris, Linosyris vulgaris) – to niedoceniana bylina, która jest świetną dekoracją skalniaków i alpinarium. Kwitnie przez większość lata. Kwiaty są żółte zebrane w baldachogrona. Osiąga 50-60 cm wysokości. Warto ją sadzić na drugim planie – jako wypełniacz – za roślinami okrywowymi a potem niskimi bylinami takimi jak goździki czy astry bylinowe.

Gipsówka wiechowata, łyszczec (Gypsophila paniculata) – to gatunek szeroko stosowany we florystyce do tworzenia bukietów i suchych kompozycji. Roślinę warto uprawiać także na skalniaku. Zwykle osiąga 60-80 cm wysokości. Tworzy jednolite, puchowate dywany.

Gipsówka wiechowata kwitnie przez całe lato. Kwiaty są drobne, białe lub jasnoróżowe. Gipsówka nada ogrodowi skalnemu pewnej lekkości i naturalności. Nadaje się na drugi plan i jako wypełniacz sadzony między roślinami o bardziej wyrazistych kwiatach (pod względem wielkości lub barwy).

Wilczomlecz błękitnawy (Euphorbia characias) – bylina osiąga średnio 70-100 cm wysokości. Wytwarza pędy gęsto porośnięte eliptycznymi, zielono-białymi liśćmi. Wilczomlecz błękitnawy kwitnie od czerwca do września. Kwiatostany są okazałe, złożone z wielu drobnych, kremowych kwiatów. To roślina skalniakowa drugiego planu.

Dziewanna (Verbascum) – poszczególne odmiany mogą mieć od 50 do 150 cm wysokości. Różnią się także barwą kwiatów. Niskie dziewanny nadają się na froncie, wysokie sadzi się z tyłu lub wybiórczo – w różnych miejscach skalniaka – małymi grupami.

Byliny rośliny na skalniak - Dziewanna (Verbascum)

Dyptam jesionolistny (Dictamnus albus) – to wysoka bylina (120-150 cm) nazywana „gorejącym krzewem Mojżesza”. Wydziela dużo olejków eterycznych, które w upalną pogodę mogą zająć się krótkotrwałym (niegroźnym), niebieskim płomieniem.

Dyptam kwitnie od czerwca do lipca. Wytwarza grzbieciste kwiaty zebrane w okazałe grona. Mają barwę różową lub białą. Wydzielają specyficzny cytrynowo-cynamonowy zapach. W skalniaku mogą tworzyć tło dla niższych roślin.

Mikołajek agawolistny (Eryngium agavifolium) – to efektowna, oryginalna bylina, którą warto posadzić w wyeksponowanym miejscu w skalniaku. Osiąga średnio 70-100cm wysokości. Wytwarza rozetę mieczowatych, ostro zakończonych liści. Kwitnie od czerwca do lipca. Kwiaty zebrane w kolczaste główki wyrastają na długich pędach kwiatostanowych.

Byliny na skalniak w cieniu

Funkia (Hosta) – byliny różnią się wysokością, wyglądem liści a także dekoracyjnością kwiatów. W ogrodzie skalnym można je dowolnie komponować. Te o jednolitych liściach (zielone, „niebieskie”) dobrze nadają się jako rozluźniacze – warto je sadzić pomiędzy bylinami o krzykliwej barwie kwiatów. Funkie o barwnych liściach nadają ogrodowi większego kolorytu.

Byliny i rośliny na skalniak - Funkia Sieboldiana Elegans

Ciemiernik (Helleborus) – to jedna z najpiękniejszych i niestety niedocenianych ozdób ogrodu skalnego. Zakwitają w nietypowym okresie – zimą lub na przedwiośniu. Kwitną na biało, zielonkawo lub purpurowo. Osiągają średnio 30-40cm wysokości. Warto je sadzić na obrzeżach lub froncie skalniaka. Radzą sobie pod koroną liściastych drzew.

Byliny i rośliny na skalniak - Ciemiernik biały

Konwalia majowa (Convallaria majalis) – to niska bylina osiągająca do 20 cm wysokości. Przez większość sezonu dekoruje ogród szerokolancetowatymi, ciemnoozielonymi liśćmi. W maju urzeka delikatnością i intensywnym zapachem swoich kwiatów. To dobry wypełniacz na zacieniony skalniak.

Miłek amurski (Adonis amurensis) – to kolejna wcześnie kwitnąca roślina. Wytwarza kwiaty na przedwiośniu, jeszcze przed wykształceniem liści. Są miseczkowate, błyszczące, żółte. Jej ozdobą są także pierzaste liście. Roślinę można sadzić pod koroną drzew lub na pierwszym planie skalniaka.

Dąbrówka rozłogowa (Ajuga reptans) – osiąga 5-10 cm wysokości i rozrasta się głównie wszerz. Traktuje się ją jako roślinę okrywową. Jest ozdobna z liści (często zielonopurpurowych) oraz kwiatów (fioletowych lub niebieskich). Dąbrówka rozłogowa Kwitnie od maja do października. Rośliny płożące na skalniak (takie jak dąbrówka) są nieocenione. Świetnie prezentują się przy kamieniach i pozwalają szybko wypełnić puste miejsca.

Byliny na skalniak - Dąbrówka rozłogowa (Ajuga reptans)

Orlik (Aquilegia) – to grupa roślin, która nadaje ogrodowi skalnemu delikatności i naturalistycznego charakteru. Poszczególne gatunki różnią się barwą kwiatów i wysokością. Kwitną wiosną. W skalniaku szczególnie cenne są odmiany niskie, które sadzi się na obrzeżach.

Byliny na skalniak - Orlik ogrodowy

Trawy ozdobne i rośliny cebulowe – uzupełnienie skalniaka


Powszechnym sposobem na zwiększenie kolorytu skalniaka jest uprawa cebul kwiatowych. Bardzo często usytuowuje się je kępkami po kilkanaście do kilkudziesięciu egzemplarzy. Na skalniakach szczególnie cebulki krokusów, krokusy jesienne, cebulki zimowitów, przebiśniegi, cebulki tulipanów i cebulice.

Z mniej „oklepanych” gatunków można wprowadzić także irysa Danforda oraz puszkinię.

Rośliny kwitnące wczesną wiosną można sadzić bezpośrednio pod koroną liściastych drzew. Aby nadać skalniakowi bardziej naturalnej formy warto wprowadzić także trawy ozdobne.

Najcenniejsze gatunki to kostrzewa sina, trzcinnik ostrokwiatowy, wydmuchrzyca piaskowa i owsica wieczniezielona. Atrakcyjnie prezentują się także odmiany w jesiennej tonacji barw (miedziany, brązowy, ochrowy). To m.in. turzyca Buchanana 'Red Rooster' i turzyca włosowa 'Bronze Form'

Drzewa i krzewy na skalniak

W małych skalniakach powinno się unikać sadzenia drzew, w tych większych można postawić np.: na soliter. Najlepiej przy tym wybierać odmiany drzew wolno rosnące. Ważne, aby nie powodowały nadmiernego zacienienia.

Na skalniakach czasami uprawia się brzozy, sosny, klony palmowe i modrzewie. Dużo większe znaczenie mają krzewy.

Rośliny zimozielone polecane na skalniak to m.in. jałowce (zwłaszcza formy płożące), kosodrzewiny, cyprysik groszkowy.

Z krzewów liściastych jako krzewy na sklaniak najczęściej uprawia się berberysy, irgi, pięciorniki, trzmieliny, tawuły i dzikie róże.

klon palmowy na skalniak

Poprzedni wpis Następny wpis

Dodaj komentarz

Pola oznaczone (*) są wymagane