Projekt domu: to warto wiedzieć!

Dla wielu z nas dom jest zwieńczeniem długoletnich marzeń o swoim własnym miejscu do życia. Aby w pełni móc cieszyć się wybudowanym lokum, musi ono powstać w oparciu o jak najlepszy projekt. Najlepszy, to znaczy taki, który uwzględniając właściwości działki, będzie jednocześnie odpowiadał potrzebom domowników.

Wybór działki

Zakup działki to pierwszy krok do własnego domu. Już na etapie wyboru jej lokalizacji inwestor podejmuje pierwszą decyzję – czy będzie mieszkać przestrzennie na wsi z dala od zgiełku, czy na mniejszej, droższej działce w mieście, w wygodnej odległości od miejsca pracy, szkół, rozrywek. Kosztowny atut działki to jej uzbrojenie w media. Działka z doprowadzonym gazem, wodociągiem, kanalizacją, liniami elektrycznymi i telefonicznym będzie droższa w momencie zakupu, ale dzięki temu koszty budowy domu będą niższe. Ważne, by zwrócić uwagę na gabaryty parceli budowlanej. Działka węższa niż 12 m będzie bardzo kłopotliwa do zabudowy wolno stojącej (powierzchnię minimalnej działki szacuje się na około 450 m²).

Przed zakupem działki warto sprawdzić jej usytuowanie względem stron świata. Optymalnie położona działka ma wjazd od północy. Pozwala to na ulokowanie części dziennej domu od strony południowej z wyjściem na nasłoneczniony ogród z tyłu działki. Działka z wjazdem od południa może być tańsza, ale będzie wymagała usytuowania części dziennej domu od strony ulicy. Tym samym ograniczy nieco wybór projektów. Zdarza się, że warunki zabudowy działki wyznaczają maksymalną powierzchnię jej zabudowy obiektami kubaturowymi. Nawet, jeżeli tego nie precyzują, warto wybrać korzystną proporcję powierzchni zabudowanej do powierzchni ogrodu. Powierzchnia zabudowy domu nie powinna przekroczyć 30-40% powierzchni działki.

Projekt z katalogu czy indywidualny?

Na etapie planowania budowy domu ważne jest znalezienie odpowiedniego projektu lub pracowni, która taki projekt wykona. Możemy zdecydować się na projekt „gotowy” z katalogu (po uprzedniej adaptacji do naszej konkretnej działki) lub zdecydować się na indywidualną współpracę z architektem, który zaprojektuje każdy szczegół dopasowany do naszych potrzeb i gustów. Każde z tych rozwiązań ma plusy i minusy. Niepodważalną zaletą projektów gotowych jest możliwość ich szybkiego zakupu. Podczas, gdy na projekt indywidualny czeka się nawet około 6 miesięcy, plany projektu gotowego otrzymamy praktycznie natychmiast. Co więcej, projekt gotowy będzie zazwyczaj znacznie tańszy (połowę lub więcej) od tego na zamówienie.

Jednak żaden, nawet najskrupulatniej wybierany, projekt gotowy nie będzie w 100% dopasowany do naszej działki budowlanej, okalającego ją terenu oraz naszych oczekiwań. Dlatego projekt indywidualny tworzony jest pod konkretną parcelę, z uwzględnieniem jej wszystkich wad i zalet, z optymalnym wykorzystaniem położenia terenu i od początku do końca kształtowany w myśl koncepcji inwestora. W przypadku projektu indywidualnego mamy także gwarancję, że w sąsiedztwie nie natkniemy się na taki sam budynek. Kupując projekt gotowy musimy bowiem pamiętać, że nie nabywamy do niego praw na wyłączność, a każdy znajomy, członek rodziny czy nawet przechodzień, któremu spodoba się nasz dom, może sobie kupić taki sam.

Dom energooszczędny

Bardzo ważną kwestią, którą należy wziąć pod uwagę wybierając projekt domu jest jego charakterystyka energetyczna. To ona określa ilość energii, koniecznej do ogrzania budynku. Ma to bardzo duży wpływ na koszty ponoszone na ogrzewanie, ale nie tylko. Od tego, czy budynek jest energooszczędny zależy również klimat wewnątrz. Dlatego tak ważne są kryteria związane z efektywnością energetyczną, wysokiej jakości klimatem wewnętrznym, oświetleniem, a także dbałością o środowisko naturalne. Każdy z tych czynników ma bowiem istotny wpływ na zdrowie i samopoczucie, zapewnia zdrowy sen, przeciwdziała rozwojowy alergii, a także pozwala zredukować stres i zwiększa wydajność domowników.

W projekcie domu energooszczędnego bardzo ważną rolę odgrywa usytuowanie budynku względem stron świata. Od tego zależy bowiem, ile światła dziennego wpadnie do pomieszczeń. I tak np: w salonie, w którym rodzina spędza wspólnie najwięcej czasu, najkorzystniejsza będzie ekspozycja na południowy-zachód. Z kolei w sypialni komfort zapewni lokalizacja wschodnia lub północna. Mniej światła będziemy potrzebować także w kuchni. Tutaj sprawdzi się ekspozycja północna lub północno-wschodnia.

Kolejną kwestią jest wielkość i ilość okien, które do niedawna postrzegane były jako miejsca strat ciepła, które niekorzystnie wpływają na bilans energetyczny budynku. Na przestrzeni ostatnich lat wiele w tej kwestii się zmieniło. Znacznie poprawił się współczynnik przenikania ciepła okien, dzięki czemu przez okna (pod warunkiem, że są dobrze zamontowane) nie ucieka już ciepło. Okna są również źródłem pasywnego ogrzewania słonecznego w zimie, a ich rozmieszczenie jest kluczowe dla bilansu energetycznego budynku. Okna zamontowane od południa otwierają dom na bezpośrednie światło słoneczne i zapewniają pozytywny bilans energetyczny (zyskują więcej energii niż tracą). Tutaj najlepiej zastosować standardowe energooszczędne szyby, dla uzyskania dodatniego bilansu i optymalnego doświetlenia. Od północy straty ciepła są większe, ale okna doświetlają wnętrza łagodnym, rozproszonym światłem. W tym przypadku, aby ograniczyć straty ciepła najodpowiedniejsze będą okna wyposażone w szybę energooszczędną dwukomorową. Projekty energooszczędnych domów znajdziemy w ofercie renomowanych i doświadczonych pracowni architektonicznych. Na wstępnym etapie warto więc poświęcić chwilę na znalezienie biura, którego projekty spełniają te kryteria.

Tekst: Wojciech Napora