Jaszczurka żyworodna (Lacerta vivipara)

Jaszczurka żyworodna ma oliwkowo-brązowy grzbiet ciała, na którym występują trzy rzędy ciemnobrązowych plamek, poprzedzielanych wstęgami plamek koloru żółtego. Głowa tej niewielkiej jaszczurki jest dosyć krótka, płaska i tępo zakończona. Odcinek szyjny jest słabo zaznaczony, a cały tułów ma walcowaty kształt. Dymorfizm płciowy u tego gatunku jest słabo zaznaczony i przejawia się podczas okresu rozrodczego, poprzez różnice w ubarwieniu strony brzusznej samicy (biała barwa) i samca (barwa pomarańczowa), natomiast sama długość ciała jest podobna u obydwu płci i wynosi ok. 15 cm. Istnieją również odmiany o kolorze czarnym (odmiany melanistyczne), których najwięcej spotkać można w górach.

Jaszczurka żyworodna występuje na terenie całej Europy, poza Hiszpanią i Włochami. Zasiedla także Azję Centralną i Północną. W Polsce występuje powszechnie na terenie całego kraju, szczególnie duże populacje zamieszkują Tatry. Ogólnie na terenach górskich odnotowano jej obecność na wysokości 3000 m n.p.m. Podlega częściowej ochronie gatunkowej.

Jaszczurka żyworodna zasiedla zarówno tereny górskie, jak i stepowe. Nie preferuje natomiast miejsc bardzo mocno nasłonecznionych, gdyż woli średnie i niskie temperatury. Jest aktywna w ciągu dnia. Występuje również w wilgotnych lasach i w pobliżu zbiorników i cieków wodnych. W październiku rozpoczyna zimowanie, które trwa do marca.

Jaszczurka żyworodna gody rozpoczynają się u tego gatunku w maju i trwają do połowy czerwca. Choć sama nazwa sugeruje żyworodność, jest to jaszczurka jajożyworodna. W jajowodach samicy rozwija się ok. 13 zapłodnionych jaj. Jaja te po około trzech miesiącach, samica wydala i jakiś czas później wykluwają się z nich młode. Wylęgi następują zatem mniej więcej w sierpniu. Żyworódki nie sprawują opieki nad potomstwem. Młode zaraz po wykluciu stają się zupełnie samodzielne, mierzą około 4 cm i mają ciemną, pozbawioną jeszcze plamek, barwę ciała.

Jaszczurka żyworodna odżywia się owadami, pająkami, dżdżownicami, nagimi ślimakami i innymi bezkręgowcami, które zdobywa zarówno na lądzie, jak i w wodzie.