Kanadyjscy konserwatyści apelują do premiera o wywarcie nacisku na MKOl w sprawie odebrania Pekinowi organizacji Zimowych Igrzysk Olimpijskich w 2022 r. w związku z traktowaniem przez Chiny Ujgurów w Sinciangu. Zieloni sugerują z kolei, że alternatywnym gospodarzem imprezy mogłaby stać się właśnie Kanada.
,
Kanadyjska Partia Konserwatywna wezwała we wtorek (16 lutego) szefa rządu Justina Trudeau, by wystąpił z wnioskiem do Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego w sprawie odebrania Chinom organizacji Igrzysk Olimpijskich, które mają odbyć się w stolicy tego kraju w lutym przyszłego roku. Przyczyną jest rażące łamanie praw człowieka przez władze w Pekinie wobec mniejszości ujgurskiej w prowincji Sinciang.
Konserwatyści chcą przeniesienia igrzysk albo ich bojkotu
„Moim zdaniem Kanadyjczycy zgadzają się co do tego, że uczestnictwo w Igrzyskach organizowanych przez państwo, które dopuszcza się ludobójstwa przeciwko własnym mieszkańcom byłoby złamaniem podstawowych zasad etyki”, stwierdził lider partii Erin O’Toole. Dodał, że Chiny również narzucają system policyjny Hongkongowi i arbitralnie trzymają dwóch Kanadyjczyków w chińskich więzieniach.
O’Toole powiedział także, że w razie, gdyby przeniesienie igrzysk nie doszło do skutku, należy powstrzymać się od wystawiania kanadyjskiej reprezentacji na tę imprezę. „Kanada nie powinna wysyłać sportowców do Chin w czasie, gdy dokonuje się tam ludobójstwo”, ocenił.
Justin Trudeau poinformował, że w sprawie przeniesienia igrzysk kanadyjski komitet olimpijski i paraolimpijski pozostają w kontakcie z MKOl-em i zapowiedział, że rząd „będzie śledzić tę kwestię”. Wzbraniał się jednak przed stanowczym użyciem słowa „ludobójstwo”, które uznał za pojęcie „niezwykle obciążone”.
„Nie ma wątpliwości, że w Sinciangu mają miejsce rażące przypadki naruszenia praw człowieka. Jesteśmy bardzo zaniepokojeni sytuacją w tej prowincji i wielokrotnie podkreślaliśmy nasze obawy. Ale jeśli chodzi o zastosowanie bardzo specyficznego słowa, jakim jest ludobójstwo, to musimy upewnić się, że rzeczywiście istnieją podstawy do jego użycia”, wyjaśnił Trudeau.
Zimowe igrzyska po dwunastu latach powrócą do Kanady?
Konserwatyści nie wspomnieli o tym, kto mógłby ewentualnie przejąć od Chin organizację przyszłorocznych igrzysk. Kanadyjscy Zieloni i Demokraci zgodnie stwierdzili jednak, że gotowość do wzięcia na siebie tego zaszczytu mogłaby zgłosić właśnie Kanada.
„Jeśli Kanada wchodzi w grę, to oczywiście byłbym bardzo dumny, gdyby to nam przyznano rolę gospodarza tych igrzysk”, powiedział szef Nowej Partii Demokratycznej Jagmeet Singh. Przewodnicząca partii Zielonych Annamie Paul zasugerowała natomiast, że Kanada mogłaby zaprosić do wspólnej organizacji igrzysk olimpijskich Stany Zjednoczone.
Szef Kanadyjskiego Komitetu Organizacyjnego David Shoemaker odrzucił pomysł zmiany miejsca rozgrywania igrzysk. „Uważamy, że przeniesienie igrzysk na mniej niż rok byłoby prawie niemożliwe. Zorganizowanie igrzysk olimpijskich to niezwykle złożone przedsięwzięcie, które zwykle zajmuje ponad siedem lat”, oznajmił w wydanym w oświadczeniu.
Kanada stosunkowo niedawno była gospodarzem imprezy, o której organizację miałaby się teraz ubiegać. W 2010 r. XXI Zimowe Igrzyska Olimpijskie gościło Vancouver wraz z pobliską wioską Whistler. USA organizowały igrzyska olimpijskie osiem lat wcześniej w Salt Lake City. Tym niemniej olimpijska infrastruktura po tylu latach, nawet jeśli wciąż istnieje, to w wielu przypadkach niewątpliwie wymaga poważnej przebudowy – zwłaszcza jeśli chodzi o te obiekty sportowe, gdzie obecnie nie odbywają się imprezy wysokiej rangi.
MKOl oskarżony o ignorację wobec praw człowieka w Chinach
W sprawie przeniesienia Igrzysk wystosowano w Kanadzie wniosek, pod którym podpisało się między innymi 13 kanadyjskich deputowanych, a także były narciarz, mistrz olimpijski w narciarstwie dowolnym z IO w Lillehammer z 1994 r. Jean-Luc Brassard.
Inicjatywa pojawiła się po apelu koalicji 180 ugrupowań reprezentujących Tybetańczyków, Ujgurów, Mongołów z Mongolii Wewnętrznej i mieszkańców Hongkongu o bojkot igrzysk w Pekinie. Adresatami wystosowanego przez nie listu byli przewodniczący Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego Thomas Bach oraz Juan Antonio Samaranch Jr., który z ramienia MKOl-u nadzoruje przygotowania do organizacji ZIO w Pekinie.
W liście, do którego dotarła agencja Associated Press, organizacje te zarzuciły Komitetowi, że ten „przymyka oko na regularne łamanie praw człowieka, jakiego na szeroką skalę dopuszczają się chińskie władze”.
Kierownictwo MKOl-u wielokrotnie podkreślało, że igrzyska olimpijskie to impreza sportowa, a nie polityczna, a sam Komitet nie ponosi odpowiedzialności za politykę wewnętrzną państwa-gospodarza imprezy. Autorzy listu krytykują jednak taką postawę.
„Historia pokazuje, że MKOl wciąż z pełną świadomością hołduje politycznej neutralności i tłumaczy nią swoją bierność wobec naruszeń praw człowieka w Chinach”, napisali. „Ta rozmyślna ignorancja jest haniebna. To lekceważenie osobistych przeżyć nas wszystkich, którzy na co dzień zmagamy się z tym represyjnym reżimem”, oceniono w liście.
Aktywiści na rzecz Tybetu na początku lutego protestowali także przeciwko organizacji igrzysk olimpijskich w Pekinie przed siedzibą Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego w Lozannie.
Letnie IO w 2008 r. i sprawa Tybetu
Słowa o neutralności względem Chin to aluzja do letnich igrzysk olimpijskich w 2008 r., które również odbywały się w Pekinie i również w atmosferze kontrowersji. Wiele stron nawoływało do bojkotu tamtej imprezy w związku z głośną wtedy sprawą represji wobec domagających się poszanowania ich wolności Tybetańczyków. Na całym świecie odbywały się demonstracje przeciwko igrzyskom w Chinach. W ramach protestu dwukrotnie zgaszono nawet znicz olimpijski podczas olimpijskiej sztafety.
Wysuwając kandydaturę Pekinu do organizacji igrzysk w 2022 r., Chiny chciały, aby było to pierwsze w historii miasto, które będzie miało na koncie organizację zarówno letnich, jak i zimowych igrzysk olimpijskich. Z Pekinem o rolę gospodarza imprezy konkurowały wówczas kazachskie Ałmaty (lub według starej nazwy Ałma-Ata), a także Oslo i Sztokholm, które jednak wycofały się z tej rywalizacji z powodu ogromnych kosztów organizacji IO.
Nie tylko kanadyjscy politycy rozważają nie wysyłanie reprezentacji na przyszłoroczne igrzyska. Także szef brytyjskiej dyplomacji Dominic Raab w październiku ubiegłego roku powiedział, że nie wyklucza bojkotu przez Wielką Brytanię igrzysk olimpijskich, jeśli rzeczywiście jej organizatorem pozostaną Chiny.
Bojkot igrzysk olimpijskich
Pierre de Coubertin, ojciec nowożytnego ruchu olimpijskiego, uważał sport za uniwersalną metodę wychowania człowieka w duchu pokoju. Wskrzeszone przez niego igrzyska olimpijskie, jako nawiązanie do starożytnych igrzysk, w założeniu miały być świętem międzynarodowego pokoju i przyjaźni oraz wyrazem najlepszych humanistycznych wartości ucieleśniających się w sporcie.
Czas pokazał jednak, że nie zawsze tak było. Odbywające się w 1936 r. letnie igrzyska w Berlinie i zimowe igrzyska w Garmisch-Partenkirchen służyły III Rzeszy do zaprezentowania światu niemieckiej potęgi, a w praktyce okazały się pokazem nazistowskiej propagandy. Świadectwem tego, jak hitlerowska polityka wpłynęła na organizację igrzysk, był choćby wydany wiosną zakaz uczestnictwa Żydów w organizacjach sportowych.
Także bojkot największej imprezy sportowej świata przez różne kraje miał już miejsce wielokrotnie w historii igrzysk. Najsłynniejszy przypadek to rok 1980 i XII Letnie Igrzyska Olimpijskie w Moskwie, zbojkotowane przez łącznie 66 państw. Główną przyczyną była wówczas interwencja ZSRR w Afganistanie. W odpowiedzi na ten gest państwa bloku wschodniego zbojkotowały następne letnie igrzyska, odbywające się w Los Angeles.
Co ciekawe, również igrzyska w kanadyjskim Montrealu zostały w 1976 r. zbojkotowane przez państwa afrykańskie (oprócz Senegalu i Wybrzeża Kości Słoniowej) w ramach protestu przeciwko niepodjęciu przez MKOl decyzji o wykluczeniu z igrzysk reprezentacji Nowej Zelandii, której reprezentacja w rugby złamała międzynarodową izolację uznanej za rasistowskią Republiki Południowej Afryki, organizując tournée po tym kraju. Wśród państw bojkotujących igrzyska znalazł się także Tajwan, który nie uzyskawszy zgody na występowanie pod nazwą Republika Chińska, zrezygnował ze startu.
Zimowe igrzyska olimpijskie
Pierwsze zimowe igrzyska olimpijskie miały miejsce we francuskim Chamonix w 1924 r. Sportowcy rywalizowali wówczas w dziewięciu dyscyplinach: bobslejach, curlingu, hokeju na lodzie, patrolu wojskowym (to był jedyny raz, gdy rozegrano na igrzyskach oficjalne zawody w tej dyscyplinie), biegach narciarskich, kombinacji norweskiej, skokach narciarskich, łyżwiarstwie szybkim i łyżwiarstwie figurowym.
Od tamtej pory zimowe igrzyska odbywały się 23 razy. W obecnym stuleciu rolę organizatorów pełniły kolejno amerykańskie Salt Lake City (2002), włoski Turyn (2004), kanadyjskie Vancouver (2010), rosyjskie Soczi (2014) i południowokoreański Pjongczang (2018). Następne ZIO mają zostać zorganizowane za rok w Pekinie, zaś w 2026 r. gospodarzem będzie Mediolan.