Niektórzy decydują się na skalniak ogrodowy, bo ich działka jest ukształtowana w taki sposób, że ma pofałdowany teren i skarpy, które trzeba zaaranżować. Inni przystępują do budowy skalniaka, bo chcą ożywić krajobraz wokół domu i dodać mu nieco górskiego charakteru lub stworzyć ciekawą dekorację do mebli ogrodowych. Bez względu na to, dlaczego chcesz stworzyć ogrodowy skalniak, podpowiemy Ci, jak go zaprojektować i wykonać, aby cieszył oko przez długi czas.
Spis treści
Ogród skalny – zaprojektuj i zrób sam
Twoim celem jest stworzenie skalniaka, który będzie wyglądał naturalnie. Dlatego powinieneś zainspirować się tym, jak wygląda górski krajobraz, czyli skały, kamienie, niskie krzewy oraz kwiaty przeciskające się przez szczeliny. W tak trudnych warunkach powstają prawdziwe przyrodnicze cuda, które możesz mieć teraz na wyciągnięcie ręki.
Zastanawiasz się, czy samodzielnie dasz radę zaprojektować i wykonać duży lub niewielki skalniak? Dobra wiadomość jest taka, że powinno się to udać – zwłaszcza, jeśli w przydomowym ogrodzie masz naturalnie uformowane górki lub skarpy. Wtedy wystarczy po prostu obsadzić ich stoki i wzmocnić je kamieniami.
A co jeśli działka jest płaska? Skalniak w ogrodzie może być od początku do końca utworzony przez człowieka. Wystarczy wykonać nasyp na środku ogrodu lub w innej jego części i cieszyć się pięknie wyglądającą konstrukcją.
Podstawą do tego, aby uzyskać zamierzony efekt jest udany projekt skalniaka. Należy go wykonać przed przystąpieniem do prac, dokładnie ustalając lokalizację, wielkość, styl skalniaka.
Skalniak ogrodowy – projekt
Możesz oczywiście zamówić profesjonalny projekt skalniaka, jednak nic nie stoi na przeszkodzie, aby samodzielnie zaplanować jego lokalizację oraz poszczególne elementy. W tym celu skorzystaj z prostego programu komputerowego lub rozrysuj swoją koncepcję na kartce. Zaznacz na nim miejsca zacienione i nasłonecznione, zastanów się, którymi ścieżkami w ogrodzie najczęściej się poruszasz (aby skalniak nie zawadzał na co dzień). Wreszcie pomyśl, jak duży ma być skalniak ogrodowy i jakie rośliny na skalniak wybierzesz. Jeżeli zamierzasz zrobić skalniak z oczkiem wodnym, fontanną czy wodospadem to także musisz wiedzieć odpowiednio wcześniej, aby rozprowadzić instalację wodną.
Skalnik będzie doskonale wyglądał we wszystkich przydomowych ogrodach, szczególnie zaś w ogrodach nowoczesnych, minimalistycznych, zen oraz górskich.
Ustal lokalizację skalniaka
Pamiętaj, że skalniak ogrodowy ma zdobić przydomowy teren i stanowić z nim harmonijną całość. Powinien naśladować naturę i nie utrudniać poruszania się po trawniku. Czasem oznacza to, że najlepszą lokalizacją będzie centralny punkt ogrodu. Jednak niekoniecznie – jeżeli działka znajduje się na wzniesieniu lub masz taras na skarpie, to dobrym pomysłem będzie wykorzystanie ich zboczy do wkomponowania skalniaka. Oto najpopularniejsze wersje tej konstrukcji ogrodowej:
- skalniak przy tarasie – podwyższony taras, który łagodnie schodzi do ogrodu to miejsce wprost wymarzone pod skalniak. Kamieniami można obłożyć jego stok, wkomponowując w niego także kamienne czy drewniane stopnie, a nawet strumyk. W naturalny sposób roślinność łącząca taras z trawnikiem może rozrosnąć się np. na pergole i w ten sposób stworzyć bujną zieloną kompozycję,
- skalniak na skarpie – działki na zboczach to wyzwanie, ale też ogrom możliwości. Jedną z nich jest skalniak, który w naturalny sposób formujesz na stoku. Możesz wkomponować w niego również schody czy wodospady, zawsze jednak pamiętając o niezawodnym połączeniu kamieni z roślinami lubiącymi stanowiska słoneczne. Te z rozwiniętym systemem korzeniowym dodatkowo wzmacniają stok, chroniąc ziemię przed osuwaniem się,
- skalniak miniaturowy w donicy – to kompaktowa alternatywa dla pełnowymiarowych skalniaków. Gdy nie masz miejsca na duże kompozycje, możesz zbudować skalniak mały w donicy lub skrzynce. Będzie doskonały na taras czy balkon.
Lokalizacja powinna jeszcze uwzględniać ekspozycję na strony świata. To nie bez znaczenia, czy kamienna kompozycja będzie w miejscu zacienionym czy słonecznym. Z tym bezpośrednio wiąże się także wybór roślin o konkretnych wymaganiach glebowych. Okazuje się, że większość roślin preferuje stanowiska mocno nasłonecznione i gleby suche oraz jałowe. Uwzględnij to przy wyborze lokalizacji skalniaka.
Ustal wielkość skalniaka
Skalniaki charakteryzują się nieregularnymi kształtami i mogą mieć różne wysokości – od całkiem małych, po duże i rozległe. Zazwyczaj aranżuje się je na fragmentach ziemi o kształcie figur geometrycznych. Wielkość skalniaka to kwestia indywidualna, powinien on jednak pasować do układu działki. Zrezygnuj z wielkiej góry na środku trawnika, gdy masz do dyspozycji tylko niewielki ogródek. Poszukaj sposobów na wkomponowanie go w już istniejącą zabudowę i architekturę ogrodową.
Najlepsze rośliny na skalniak
Zakładasz skalniak w ogrodzie? Rośliny, które tu zasadzisz znajdą się w szczelinach między kamieniami. Usyp te miejsca ziemią o odpowiednim pH i umieść w niej wybrane gatunki. Zadbaj o to, aby miały miejsce do rozwoju w bok i w głąb (szczególnie, gdy są to odmiany płożące lub mają silnie rozbudowany system korzeniowy).
Jakie rośliny są najlepsze na skalniak? Takie, które lubią stanowiska słoneczne i nie mają dużych wymogów względem żyzności gleby czy częstotliwości podlewania. Skalniaki dobrze wyglądają obsadzone przez niskie rośliny cebulowe. Wybierz gatunki takie jak:
- żagwin ogrodowy,
- goździk pierzasty,
- dzwonek karpacki,
- tulipany botaniczne,
- trawy ozdobne,
- goździk,
- aster alpejski,
- dąbrówka rozłogowa,
- rododendron,
- barwinek,
- zawilce,
- krwawniki,
- lawenda.
Podobnie jak w górskim klimacie również na skalniaku przyjmą się rośliny iglaste – cyprysiki, świerki, sosny, jałowce, świerki, modrzewie oraz żywotniki. Jeżeli sadzisz kilka odmian, które mają różne wymogi glebowe (np. jedne preferują podłoże kwaśne, a inne zasadowe) to wykreuj im takie miejsca, oddzielając poszczególnie stanowiska za pomocą drobnych kamyczków.
Rozmieszczając rośliny, pamiętaj, aby trzymać się zasady – wysokie rośliny sadzimy pojedynczo, zachowując odstępy, a niskie rośliny sadzimy w grupkach. Sadzenie roślin powinno odbywać się piętrowo, aby każdy gatunek miał dostęp do światła. Większość roślin skalnych nie rozwija się bez słońca, stąd ważny jest wybór miejsca na skalniak w ogrodzie.
Kamienie na skalniak
Kamienie do obłożenia skalniaków nie powinny być regularne. Najlepiej wyglądają tutaj odmiany spotykane w górach, czyli:
- piaskowce,
- łupki,
- wapienie,
- bazalty,
- dolomity,
- granity.
Popularne są też konstrukcje z polnych otoczaków. Wokół nich można jeszcze rozsypać drobne kamienie. Zaleca się wybór nie więcej niż dwóch różnych gatunków, ponieważ kamienie też mają wpływ na pH gleby i mogą je zmieniać. Zrezygnuj natomiast ze skał miękkich (np. kredy), bo szybko ulegają one degradacji.
Kamienie zazwyczaj stanowią od 50 do 70% całej konstrukcji. Umieszcza się je na brzegach skalniaka i w szczelinach skalnych, aby zapobiec nadmiernemu parowaniu wody z jednej strony i zahamować wzrost chwastów z drugiej.
Robimy skalniak – krok po kroku
Teren pod skalniak trzeba starannie przygotować, bo gwarantuje to nie tylko jego piękny wygląd, ale też stabilność konstrukcji kamiennych. Oto instrukcja, jak założyć skalniak krok po kroku:
- Wyznacz obszar pod skalniak – przygotowanie miejsca pod skalniak nierzadko wymaga usunięcia warstwy urodzajnej, a z nią chwastów i innych roślin razem z korzeniami. Kamienie słabo przepuszczają wodę, więc konieczny może być drenaż. Usyp około 20 cm warstwę tłucznia lub gruboziarnistego piasku czy żwiru.
- Przekop ziemię ogrodową, a także wzbogać ją piaskiem – na tym etapie możesz wpłynąć na pH gleby – dodając wapnia zmienisz odczyn na zasadowy, a dodając torf lub kompost odczyn kwaśny.
- Uformuj kształt skalniaka – zrób kopiec z ziemi gorszej jakości i gruzu. Utwórz z niego konstrukcję o ścianach opadających pod kątem maksymalnie 30 stopni (inaczej mógłby podmywać je deszcz).
- Rozmieść kamienie – gdy ziemia całkowicie osiądzie, od góry umieszczaj mniejsze kamyczki i żwir, aby nie obciążyły one konstrukcji. Niżej możliwe jest rozmieszczenie największych kamieni. Pamiętaj, aby nie układać ich od linijki, lecz dość swobodnie, najlepiej w konstrukcji schodkowej, osadzając kamienie w ziemi na głębokość około 20 cm i obsypując warstwą ziemią dla stabilizacji. To fundament potrzebny do budowy skalniaka.
- Zasadź rośliny – przygotuj stanowiska dla roślin. Możesz najpierw rozmieścić je w doniczkach, wymierzyć odległości, dopasować kompozycje kwiatów pod względem rozłożystości, preferencji glebowych i kolorów.
Jak dbać o skalniak ogrodowy?
Jeżeli chcesz, aby skalniak cieszył oko przez cały okres wegetacyjny i odrodził się wiosną, musisz o niego należycie zadbać. Jak pielęgnować skalniaki ogrodowe? Usuwając regularnie chwasty i podlewając posadzone rośliny, aby nie wyschły na słońcu. Przed zimowymi mrozami zabezpiecz je używając włókniny lub gałęzi iglaków.
Z powodzeniem możesz samodzielnie zaprojektować i zbudować skalniak ogrodowy. Powierzchnia skalniaka powinna mieć optymalną wielkość względem reszty ogródka. Sama kompozycja powinna prezentować się naturalnie – taki efekt da ogródek skalny utworzony z roślin o różnej wysokości i kolorze, a także kamieni w wielu kształtach i wielkościach. Skalniak w ogrodzie to wyjątkowa dekoracja i pomysł na zabudowanie wysokich tarasów czy niepraktycznych skarp.