Rododendrony, zwany także różanecznikiem, to popularne krzewy kwitnące z rodziny wrzosowatych. Nie są to jednakże rośliny łatwe w uprawie, mają spore wymagania i potrzeby. Jeżeli chcesz zasadzić rododendron w ogrodzie, przeczytaj poniższy artykuł.
Spis treści
Czym charakteryzują się rododendrony?
W botanice pod łacińską nazwą Rhododendron, czyli drzewo różane, znane jest ponad tysiąc odmian tej rośliny. W ogrodnictwie są one określane dwiema nazwami – azalie i rododendrony. Są to krzewy tego samego gatunku, jednak różnią się od siebie nawet na pierwszy rzut oka.
Rododendron ma przeważnie grubsze, skórzaste liście niż azalia. Najważniejsze jest jednak to, że rododendrony to zimozielone różaneczniki. Czyli nie zrzucają one liści na zimę.
Rododendrony z powodu bogactwa odmian mogą mieć mieć bardzo różny pokrój liści i wielkość. Najmniejsze z nich dorastają kilkunastu centymetrów, największe mają formę drzewa i dorastają do dwudziestu metrów wysokości. Wszystkie je łączy to, że wydają bardzo ładne kwiaty, często porastające niemal całe rośliny. Kwiaty rododendronów wyrastają w skupiskach i mają rozłożystą formę. Daje to często niesamowity efekt.
Czym wyróżniają się odmiany rododendronów?
Różaneczniki o zimozielonych liściach mają bardzo liczne odmiany, już na poziomie botanicznym znanych jest kilkaset różnych rododendronów. Dochodzą do tego kultywary, czyli odmiany ogrodnicze, powstałe jako krzyżówki odmian botanicznych.
Poza wielkością i wyglądem liści, odmiany różnią się od siebie przede wszystkim kolorystyką kwiatów. Jest ona bardzo duża, różaneczniki mogą kwitnąć nie tylko na biało, różowo czy czerwono, ale także na żółto, niebiesko lub w kolorze łososiowym.
W Polsce popularniejsze są mniejsze odmiany, takie jak różanecznik kaukaski czy katawbijski. Rzadko spotyka się za to różanecznik olbrzymi, który rośnie bardzo powoli, a liście młodych osobników często są mało atrakcyjne.
Jak sadzić rododendrony?
Jak już było wspomniane, różaneczniki, podobnie do innych roślin wrzosowatych, mają spore wymagania. Dodatkowo ze względu na swoje górskie pochodzenie, mają one dość płytki system korzeniowy, przez co nie mogą czerpać składników pokarmowych z głębi gleby. Dlatego bardzo ważne jest zadbanie o odpowiednie podłoże i wybór stanowiska.
Gdzie i kiedy sadzić różaneczniki?
Rododendrony powinny rosnąć na stanowiskach osłoniętych od wiatru, lekko zacienionych. Dobrze poradzą sobie także w pełnym cieniu, jednak nie będą wtedy zbyt obficie kwitnąć, a więc nie będą tak widowiskowe. Powinno się unikać sadzenia na stanowiskach słonecznych, ponieważ mocno operujące słońce łatwo przesuszy roślinę, a jest ona bardzo wrażliwa na suszę.
Różaneczniki są w większości całkowicie mrozoodporne, przeważnie pochodzą z regionów w których zima jest o wiele ostrzejsza niż w Polsce. Dlatego stanowisko może być oddalone od budynków, które oddają nieco ciepła roślinom mniej odpornym.
Zaleca się sadzić rododendrony wczesną jesienią, w okolicach przełomu września i października. W tym okresie ziemia jest jeszcze nagrzana, a kwitnienie już się zakończyło. Powoduje to, że więcej składników odżywczych jest “inwestowane” w korzenie. Różaneczniki można sadzić także wiosną, na przełomie kwietnia i maja. Jednak krzew niedługo po zasadzeniu będzie kwitnąć, co pochłania ogromne ilości składników pokarmowych i wpływa na zahamowanie rozwoju systemu korzeniowego.
Rododendrony – wymagania glebowe i sadzenie
Różaneczniki w naturalnym środowisku, rosną na żyznych glebach próchniczych i kwaśnych, często także na torfowiskach. Jeżeli chcesz zasadzić rośliny tego gatunku, musisz zapewnić im zbliżone warunki.
By to zrobić, należy w planowanym miejscu wykopać zagłębienie na około 40-50 cm głębokości i do 1 m szerokości. W zagłębieniu należy umieścić podłoże będące mieszanką kwaśnego torfu, przekompostowanej kory sosnowej i ziemi ogrodniczej w równych proporcjach. Mieszankę tę można wykonać samodzielnie, lub kupić gotową w sklepie ogrodniczym.
Posadzone krzewy należy intensywnie podlać, szczególnie gdy sadzimy je jesienią. Rododendrony muszą być dobrze nawodnione przed pierwszymi przymrozkami, by miały skąd czerpać wodę gdy ta w glebie zamarznie.
Pielęgnacja rododendronów
Rododendron to roślina dość odporna, jeżeli ma zapewnione odpowiednie warunki, to zwykle nie wymaga licznych zabiegów pielęgnacyjnych. Należy jednak pamiętać o profilaktyce.
Nawożenie i dbanie o glebę
By różaneczniki dłużej miały odpowiednie pH gleby warto obsypać je ściółką z drzew iglastych (kora, zmielone gałązki, igliwie). Rozkładając się zapewni zakwaszenie gleby, które jest korzystne dla tych roślin. Dodatkowo ściółka zapobiegnie przesuszaniu się ziemi i powstrzyma zachwaszczenie.
By zachować odpowiednio żyzną glebę, nawożenie należy prowadzić dwa razy do roku. Na początku sezonu wegetacyjnego w kwietniu, oraz w okresie intensywnego kwitnienia, przeważnie na przełomie maja i czerwca. Do nawożenia różaneczników stosuje się nawozy zakwaszające z siarczanami, przeważnie dostępne są one w sklepach jako nawozy dedykowane właśnie do tych roślin.
Podlewanie różaneczników
Podlewanie jest jednym z najbardziej istotnych zabiegów przy uprawie rododendronów. Dostępność wody jest krytycznym czynnikiem, decydującym o tym czy rododendron będzie w dobrej kondycji.
Zimozielone różaneczniki należy podlewać cały rok. Intensywnie na wiosnę, gdy roślina szykuje się do kwitnienia i jesienią, gdy przygotowuje się do zimy. Latem należy dbać o stałe nawodnienie gleby, a w czasie silnych upałów także zraszać koronę, by zapobiec przesuszeniu liści.
W odróżnieniu od większości roślin, rododendrony warto podlewać także zimą. W mniej mroźne dni podlewanie może pozwolić roślinie uzupełnić wodę w liściach, dzięki czemu przetrwa ona w dobrym stanie całą zimę.
Pielęgnacja i przycinanie różaneczników
Rododendrony kiepsko znoszą przycinanie i formowanie. Kształt krzewu zwykle determinowany jest jego konkretną odmianą. Cięcie powinno więc odbywać się wyłącznie z przyczyn sanitarnych.
Najważniejszym zabiegiem pielęgnacyjnym jest natomiast odłamywanie przekwitłych kwiatostanów. Obciążają one roślinę i pobierają składniki pokarmowe, które mogą zostać spożytkowane na wzrost. Ponadto kwiatostany po przekwitnięciu nie wyglądają zbyt ładnie.
Choroby rododendronów
Rododendrony chorują dość często. Wynika to w dużej mierze z różnicy między naturalnymi warunkami ich wzrostu, a tymi jakie panują w naszych ogrodach. Na górskich stokach, dzięki dużej wilgotności powietrza i spływowi wody, mają odpowiednią ilość wilgoci. W ogrodach często powietrze jest suche, a woda stoi w glebie.
Oprócz chorób spowodowanych warunkami, różaneczniki mogą paść także ofiarami drobnoustrojów lub szkodników. Jak rozpoznać każdą z chorób?
Choroby nieinfekcyjne
Choroby nieinfekcyjne, czyli wynikające z nieodpowiednich warunków, są częstsze. Jest je jednak stosunkowo łatwo rozpoznać i zwalczyć. W większości objawiać się będą one na liściach. Brak poszczególnych składników, będzie się objawiać następująco:
- brak żelaza – chloroza liści, żółkną one między nerwami, ale nerwy pozostają zielone;
- brak potasu – na brzegach liści pojawiają się brązowe plamki, reszta liścia żółknie;
- brak boru – brązowe i brunatne plamy na brzegach liści.
Jeżeli zauważysz któryś z tych objawów, musisz sprawdzić pH gleby i zadbać o odpowiedni nawóz zakwaszający, jeżeli jest ono zbyt wysokie. Warto też zastosować nawozy odżywcze. Najlepiej sprawdzi się po prostu wieloskładnikowy nawóz do różaneczników.
Zimą niekiedy można zauważyć, że liście zwijają się wzdłuż nerwu głównego. Oznacza to, że doszło do przesuszenia. Należy wówczas wybrać cieplejszy dzień i podlać roślinę.
Infekcje różaneczników
Choroby infekcyjne w przypadku rododendronów, to przede wszystkim zakażenia grzybami. Są one trudniejsze do zwalczenia i łatwo przenoszą się na inne krzewy z tej samej rodziny, więc są one szczególnie groźne. Najczęściej spotykane choroby i ich objawy to:
- fytoftoroza – liście brązowieją i obumierają, pędy zaczynają gnić od podstawy;
- plamistość liści – okrągłe brązowo-czerwone plamki na liściach;
- szara pleśń – pąki kwiatowe brązowieją, na kwiatach pojawiają się plamy.
Najgroźniejszą chorobą jest fytoftoroza. Jeżeli zauważymy objawy na krzewie, należy go w całości usunąć. Dodatkowo wszystkie sąsiednie rododendrony należy zabezpieczyć z użyciem środków grzybobójczych (fungocydów).
Plamistość i szarą pleśń zwalcza się przez usuwanie zaatakowanych części rośliny i spryskiwanie jej łagodnymi preparatami przeciwko grzybom.