Oceń
Choć w godle Polski widnieć ma bielik, określany jako „orzeł biały”, nie jest on ani orłem, ani jest biały. Ukazanie tego ptaka w ten sposób wynika zapewne ze słynnej przypowieści, a nazwa jest wynikiem wcześniejszego błędu. Jakie zwierzę jest w polskim godle?
W polskim godle znajduje się biały orzeł, który ma uosabiać zwierzę o nazwie bielik zwyczajny. Bielik nie jest jednak orłem, ani jest nawet biały. Dlaczego więc w godle mamy „orła białego”, który jest bielikiem? To długa historia.
W legendzie o powstaniu Polski, Lech napotyka gniazdo z wielkim, białym ptakiem i zakłada tam Gniezno. Uznano, że zwierzę jest orłem, popularnym rodzajem ptaka w Europie, które utożsamiano z męstwem i wielkością. Przyjmuje się, że bielik, uważany przez długi czas za orła, trafił na polski herb i stał się „orłem białym”. Bielik zwyczajny ma jednak białe tylko pióra na ogonie. Dlaczego przedstawiany jest w tym kolorze na godle i ogólnie w heraldyce?
Zapewne są dwa powody – bielik rozpościera swój ogon dość szeroko, przez co ma się wrażenie, że to ptak w dużym stopniu biały. Ponadto biały kolor orła miał oznaczać jego boskość. Te zwierzęta były niezwykle symboliczne w czasach średniowiecznych. Istniało przekonanie, że odpędzają demony i są w stanie wzbić się aż w niebiosa do Boga. W kulturze Słowian kolor biały był kolorem boskim i miał wyróżniać istoty pochodzenia niebiańskiego. Biały orzeł jest więc, zgodnie z wierzeniem, czymś w stylu króla wszystkich zwierząt.
Bielik nie jest orłem. Zmianę wprowadzono w 2007 roku
Bielik wygląda jak orzeł i tak był zwyczajowo określany, ale w rzeczywistości jest z ptakiem z rzędy szponiastych, rodziny jastrzębiowatych, podrodziny jastrzębi i rodzaju Haliaeetus. Orły należą natomiast do rodzaju Aquila. Nazewnictwo, które wprowadzono w Polsce w 2007 roku rezerwuje słowo „orzeł” tylko do tego drugiego rodzaju.
Bielik jest natomiast po prostu bielikiem, a właściwie bielikiem zwyczajnym. Zresztą zwierzę z naszego godła jest bliżej spokrewnione nie z orłami, a np. z rybożerami lub kaniami bramińskimi, rudymi i czarnymi, a wskazują na to badania DNA. W przypadku „orłowości” bielika chodzi zwyczajnie o kwestie kulturowe. Podobnie bielik amerykański, symbol USA, nazywany jest „bald eagle” (eagle to po angielsku właśnie orzeł) i prawdopodobnie nie ulegnie to zmianie, choć jest to nazwa błędna.
Czy bielik jest orłem? Zdaniem ekspertów warto zostawić błąd w użyciu
Nazwa rodzaju bielika, Haliaeetus, oznacza w oryginale „orła morskiego”, co wskazuje jak głeboko zakorzeniony jest błąd dotyczący tego zwierzęcia. Zmiana jego nazewnictwa i przypisanie go do innej grupy przyrodniczej to w rzeczywistości coś bardzo nowego i wciąż wiele osób o tym nie słyszało.
Zapominamy o tym, do czego ma służyć język. Kluczowa jest komunikacja, porozumienie. Jeżeli zatem powiemy na bielika "orzeł", to zrozumiemy się lepiej i nie ma co kruszyć o to kopie
Ta postawa jednakże niewątpliwie zniechęca do edukacji osób, które wciąż nie są zaznajomione z informacją, że bielika za orła się już nie uważa. Zdaniem profesora Mizery ważny jest też zakorzeniony kontekst kulturowy – orzeł budzi większy szacunek i może wpłynąć na decyzję o zabiciu zwierzęcia przez myśliwego lub kłusownika.
Źródło: Planeta.pl/Zielona Interia/Wikipedia
Dziękujemy za przeczytanie artykułu do końca. Bądź na bieżąco! Polub naszą stronę na Facebooku.
Oceń artykuł
Tu się dzieje
