Pieniny to jedne z najbardziej malowniczych gór w Polsce. Choć niezbyt rozległe i sięgające w najwyższym miejscu „zaledwie” 1050 m n.p.m., mają niepowtarzalny czar, a wiele osób twierdzi, że nigdy się nie znudzą. Białe zęby wapiennych skał Pienin Właściwych sterczące ponad wartkim nurtem Dunajca, rozległe hale Małych Pienin, czy będące nieco na uboczu, ale zachwycające wspaniałymi widokami na Tatry Pieniny Spiskie, to aż zadość na kilkudniowy pobyt i wędrówki. Zapraszam Cię w Pieniny. Poznaj ich najpiękniejsze szlaki.
Na początek czas się z Pieninami zapoznać. Nie będę wchodzić zbyt głęboko w szczegóły, ale chcę Ci je przedstawić. Znajdują się na tuż przy granicy polsko-słowackiej i rozciągają się od Przełęczy Rozdziela po dolinę rzeki Białka. Na północy graniczą z Beskidem Sądeckim przez dolinę Grajcarka i z Gorcami, przez doliny Krośnicy i Dunajca. Z kolei na południu sąsiadują z Magurą Spiską. Część Pienin znajduje się na terytorium Słowacji i opada w dolinę potoku Lipnik.
Pieniny na terenie Polski dzielą się na trzy części:
I właśnie o najpiękniejszych szlakach w każdej z tych części chcę Ci opowiedzieć.
Jadąc w Pieniny, musisz oczywiście znaleźć nocleg. Choć w sezonie może to nastręczać pewnych problemów, nie panikuj. Opcji jest naprawdę sporo, niezależnie od tego, czy preferujesz wygodne łóżko w standardzie dobrego pensjonatu czy schronisko lub namiot.
Leżące u podnóża Pienin miejscowości, takie jak Szczawnica, Krościenko, Jaworki, Szlachtowa, Niedzica, Czorsztyn to dziś zagłębia hoteli, pensjonatów, apartamentów i pokoi na wynajem oraz gospodarstw agroturystycznych. Epicentrum ruchu turystycznego jest Szczawnica dlatego warto poszukać w miejscach nieco bardziej oddalonych, takich jak np. Łapsze Niżne i Wyżne, Kacwin czy Łapszanka.
Co ze schroniskami? Są aż trzy. W Szczawnicy, przy Drodze Pienińskiej prowadzącej Przełomem Dunajca znajduje się schronisko Orlica, zaś w Sromowcach Niżnych słynne schronisko Trzy Korony. Obydwa mają standard pensjonatu. Z kolei pod grzbietem Małych Pienin nad Wąwozem Homole możesz zanocować w schronisku Pod Durbaszką, które tak naprawdę nie jest schroniskiem, tylko Górskim Ośrodkiem Szkolno–Wypoczynkowym będącym filią Domu Kultury „Dom Harcerza” z Krakowa. Choć w sezonie często nocują tu obozy i kolonie, to zachowano klimat górskiego schroniska.
Jeśli wybierasz się w Pieniny z namiotem, to nocleg znajdziesz na polach namiotowych w Krościenku, Sromowcach Niżnych lub leżącym po drugiej stronie Dunajca słowackim Czerwonym Klasztorze. W lipcu i sierpniu możesz też zanocować w Bazie Namiotowej SKPB Łódź Pod Wysoką (nad Wąwozem Homole w Jaworkach).
Pieniny nie są zbyt rozległe. Dla turysty o dobrej kondycji ich przejście ze wschodu na zachód zajmie bez większych problemów 2 dni. Tylko po co się spieszyć, skoro jest tu tak pięknie? Pomimo niezbyt dużego obszaru Pieniny są bardzo zróżnicowane. Znajdziesz tu skały, ostre turnie, kilkusetmetrowe urwiska, ale też krajobrazy znane z Beskidów, trawiaste hale oraz piękne lasy.
Zaletą pienińskich szlaków jest duża możliwość modyfikacji tras i łączenia ich ze sobą. Z grzbietów można bardzo szybko zejść w doliny, co ułatwia planowanie wycieczek. Zarówno z Pienin Właściwych, jak i Małych Pienin można łatwo zejść do miejscowości skąd jeżdżą busy do głównych ośrodków regionu, takich jak Szczawnica czy Krościenko. Dzięki temu mając bazę w konkretnej miejscowości nie musisz planować tras okrężnych czy wracać tą samą drogą, a np. w jedną stronę podjechać komunikacją.
Pieniny Właściwe znajdują się w środkowej części regionu. To najbardziej spektakularna część tych gór i tu wznoszą się będące ich symbolem Trzy Korony. Wiele osób, niesłusznie to właśnie ten szczyt uznaje za najwyższy w Pieninach. Ale trudno się dziwić pomyłce – z doliny Dunajca Trzy Korony wyglądają naprawdę potężnie.
To właśnie Trzy Korony są najczęstszym celem wycieczek w tej części Pienin. A ich dodatkowym atutem oprócz wspaniałych widoków ze szczytu jest prowadzący tu piękny szlak niebieski z Czorsztyna do Doliny Dunajca w Szczawnicy (część szlaku Tarnów-Wielki Rogacz). Przejście całego odcinka zajmuje około 6 godzin, więc można przyjąć, że to dość solidna jednodniowa wycieczka. Na trasie oprócz Trzech Koron znajdują się także Sokolica ze słynnym punktem widokowym na Dolinę Dunajca i będącą symbolem Pienin reliktową sosną (niestety dziś pozostał tylko jej fragment), Góra Zamkowa z pozostałościami średniowiecznej strażnicy, prowadzący nad urwiskiem fragment szlaku nazwany Sokolą Percią oraz dla kontrastu łagodna Hala Majerz, na której odbywa się wypas kulturowy owiec. Na Trzech Koronach i Sokolicy znajdują się platformy widokowe, na które obowiązują bilety wstępu Pienińskiego Parku Narodowego. Trasę tę polecam pokonywać właśnie w tym kierunku, od Czorsztyna ze względu na mniejsze podejście.
Drugim godnym uwagi szlakiem w Pieninach Właściwych jest szlak żółty z Krościenka do Sromowców Niżnych. Wiele osób wybiera go jako dojście lub zejście z Trzech Koron ponieważ na Przełęczy Szopka krzyżuje się ze szlakiem niebieskim, który opisałam wyżej. Największą atrakcję tego szlaku jest przejście przez malowniczy Wąwóz Szopczański znajdujący się nad Sromowcami.
Ciężko znaleźć w Pieninach miejsce bardziej symboliczne niż Trzy Korony. Dlatego najpiękniejsze wycieczki to takie, z których można je zobaczyć. I właśnie dlatego będąc w Pieninach nie możesz ominąć Małych Pienin.
Na początek główny szlak tej części Pienin czyli szlak niebieski prowadzący ich grzbietem ze Szczawnicy na Przełęcz Rozdziela. To moja ulubiona trasa w całych Pieninach. W dolinę w okolicach Jaworek możesz zejść (lub z niej wyjść) jednym z dwóch szlaków o których za chwilę – zielonym przez Wąwóz Homole lub żółtym przez dolinę Białej Wody.
Atutem tej trasy są widoki ponieważ grzbiet jest w dużej mierze odsłonięty. Zobaczysz stąd nie tylko Trzy Korony i Pieniny Właściwe, ale także Tatry, Babią Górę w Beskidzie Żywieckim, Magurę Spiską, Góry Lewockie, Gorce, Beskid Sądecki. Na halach Małych Pienin odbywa się wypas owiec więc zapewne natkniesz się też na pasące się stada oraz bacówkę, w której można kupić ser. No i szlak ten daje też możliwość zdobycia należącego do Korony Gór Polski, najwyższego szczytu Pienin czyli Wysokiej. Czy uwierzysz, że przy sprzyjających warunkach widać stąd nawet… Bieszczady?
Jak wejść na Wysoką? O tym szczycie Korony Gór Polski pisaliśmy –> tutaj.
Teraz czas na zejście w dolinę. Proponuję Ci tu dwa bardzo malownicze szlaki, które mogą posłużyć albo jako krótkie wycieczki, albo jako dojście/zejście do niebieskiego szlaku. Pierwszy z nich to zielony szlak z Jaworek przez Wąwóz Homole.
Uznawany jest za najpiękniejszy w Pieninach. Wąwóz pokonuje się w nieco ponad pół godziny. Nad płynącym dnem potokiem i ścieżką z metalowymi mostkami i schodkami pną się w górę strome skalne ściany. Widok jak z bajki. Dojście do niebieskiego szlaku wymaga podejścia nad wąwozem pod szczyt Wysokiej i jest bardzo strome.
Drugi szlak prowadzący z Jaworek to szlak żółty przez Dolinę Białej Wody. Do czasów powojennych przesiedleń zajmowała ją łemkowska wieś o tej samej nazwie. Dziś jej pozostałością są przydrożne krzyże i kapliczki. Biała Woda to także malowniczy Wąwóz Międzyskały oraz liczne pojedyncze skałki, które nadają tej trasie uroku. Co ważne, trasę w dolinie pokonasz nawet z małym dzieckiem lub wózkiem.
Pieniny Spiskie to najmniej znana turystom część Pienin. Jednak na przekór tym, mówiącym, że „tam nic nie ma” polecam Ci szlak czerwony z Niedzicy do Łapszów Wyżnych (lub odwrotnie). Może Cię nieźle zaskoczyć swoimi widokami. Trasę można przejść w około 5 godzin. I choć okolice Niedzicy mogą nie porwać, to od Przełęczy Przesła jest już zdecydowanie lepiej.
Z najwyższego szczytu pasma – Żaru – zobaczysz ładny widok na Jezioro Czorsztyńskie, dalej czeka krótkie, choć naprawdę strome zejście w stronę Dursztyna, a potem wizyta w Jurgowskich Stajniach, czyli zachowanym, dawnym gospodarstwie pasterskim założonym jeszcze przed II wojną światową. Z Dursztyna możesz spojrzeć na malownicze Skałki Dursztyńskie, a najlepsze czeka na dojściu do Łapszów. To Grandeus, fenomenalny punkt widokowy z niepowtarzalnym widokiem na Tatry. Jeśli nawet nie będziesz mieć czasu by przejść cały szlak, na Grandeusa musisz wejść.
Na koniec o szlaku, bardziej spacerowym niż wyczynowym. Droga Pienińska Przełomem Dunajca ze Szczawnicy do Czerwonego Klasztoru na Słowacji to niezwykle malownicza i jednocześnie mało wymagająca trasa. To także jedno z nielicznych miejsc w Pieninach Właściwych, gdzie możesz pojeździć rowerem. Z Trzech Koron lub z Sokolicy możesz oglądać Przełom Dunajca z góry, a z drogi Pienińskiej z dołu.
No i nie zapominaj o prowadzącym tuż obok szlaku wodnym. Choć spływ Dunajcem na tratwach flisackich to atrakcja szeroko reklamowana, możesz pokonać go także wypożyczonym kajakiem lub pontonem.
Pieniny to góry jakich w Polsce mało. Spektakularne i łagodne zarazem, wyniosłe i w sumie dość niskie, malownicze w zasadzie każdym swoim fragmencie, takie, gdzie szczyty i grzbiety są tak samo atrakcyjne jak doliny. Czego chcieć więcej? Pakuj plecak i ruszaj na szlak.
