Miejskie mury obronne w Dobrym Mieście

Na początku XIV wieku w miejscu obronnego grodu pruskiego położonego wśród rozlewisk rzeki Łyny powstała osada. W 1325r. sołtys Ornety Wilhelm otrzymał od biskupa warmińskiego Eberharda z Nysy 6 łanów ziemi na zagospodarowanie. W następnym roku sprowadzono ze Śląska pierwszych osadników. W dniu 26 grudnia 1329 roku biskup warmiński Henryk II Wogenap nadał osadzie prawa miejskie. W roku 1336 pojawiło się po raz pierwszy łacińskie tłumaczenie nazwy miasta Bona Civitas. W polskich mapach i dokumentach o mieście pisano Gutstat lub Dobremiasto. Dobre Miasto do roku 1811 roku było ośrodkiem dóbr biskupich znajdując się w granicach Diecezji Warmińskiej.

Duże znaczenie dla rozwoju miasta miało przeniesienie z Głotowa Kapituły Kolegiackiej w roku 1347. W ciągu kilkudziesięciu lat kanonicy wybudowali kościół, szkołę parafialną oraz szpital. Wraz z budową kolegiaty przystąpiono do otaczania miasta murami obronnymi z basztami i bramami. Położenie Dobrego Miasta zapewniało mu bardzo dobre naturalne walory obronne. Od południa i wschodu chroniło je zakole rzeki Łyny, natomiast od północy i zachodu rzeka Mała Łyna. Wykopany kanał na potrzeby zasilania w wodę młyna spowodował, że miasto znalazło się na wyspie.

Obwód murów miejskich dopasowano do warunków naturalnych wznosząc go na planie wydłużonego wielokąta. Umocnienia wzniesiono z cegły na kamiennym fundamencie. W ciąg murów wkomponowano czworokątne baszty wysunięte przed jego lico otwarte od strony miasta. Prawdopodobnie w późniejszym czasie mury wzmocniono basztami zbudowanymi na rzucie koła. Do miasta prowadziły trzy bramy Głotowska, Ornecka i Łąkowa.

W 1356 roku miasto zostaje zdobyte i obrabowane przez wojska litewskie pod wodzą księcia Kiejstuta. Podczas tzw. „wojny głodowej” pomiędzy Polską i Litwą a Zakonem Krzyżackim 14 sierpnia 1414 roku armia polsko-litewska doszczętnie łupi miasto opuszczone przez mieszkańców. 11 czerwca 1454 r. na zjeździe w Elblągu Dobre Miasto uznaje władzę króla polskiego Kazimierza Jagiellończyka. Na mocy postanowień pokoju toruńskiego, kończącego „wojnę trzynastoletnią”, 19 października 1466 roku miasto znalazło się w granicach Rzeczypospolitej. W latach 1519–1521 podczas wojny polsko-krzyżackiej Dobre Miasto było okupowane przez armię wielkiego mistrza Albrechta Hohenzollerna, która obrabowała skarbiec kolegiaty. Kolejne zniszczenia miasta przyniósł najazd szwedzki z 1627 roku. Wiek XVIII to tragiczne dla Dobrego Miasta pożary. Najtragiczniejsze były w 1719 roku, który spowodował zniszczenie domu biskupiego i w 1771 roku, kiedy to ogień strawił większą część miejskiej zabudowy.

Do naszych czasów zachowały się nikłe pozostałości dawnych umocnień miasta. Wizytówką fortyfikacji jest tzw. Baszta Bociania ze znajdującym się obok niewielkim fragmentem muru. Wzniesiona została na rzucie koła we wschodnim narożniku murów obronnych.  Posiada pięć kondygnacji strzelniczych oraz loch więzienny, zwieńczona jest dachem stożkowym. Jej grube mury wzniesiono z czerwonej cegły na fundamencie z granitu polodowcowego. Jedyne wejście do jej wnętrza to masywna ostrołukowa furta o uskokowych ościeżnicach. Obecnie baszta mieści Muzeum Historii Dobrego Miasta. Ruiny innej baszty zobaczyć można przy ul. Malczewskiego.