Topinambur - właściwości, zastosowanie, jak go jeść

Więcej podobnych tematów na stronie głównej Gazeta.pl

Topinambur - skład i działanie lecznicze

Dzięki dużej zawartości inuliny topinambur jest zalecany osobom chorującym na cukrzycę typu 2. Inulina przekształca się we fruktozę, która jest dobrze tolerowana przez diabetyków, a ponadto pozwala normalizować glikemię w przebiegu cukrzycy typu 2 oraz zmniejsza poziom insulinooporności. Zawarta w topinamburze inulina obniża też poziom cholesterolu LDL – czyli tak zwanego złego cholesterolu. Topinambur pomaga również regulować ciśnienie tętnicze, co jest możliwe dzięki sporej zawartości potasu.

Inulina bierze także udział w prawidłowym rozwoju mikroflory jelitowej, która reguluje procesy trawienne. Inulina pobudza perystaltykę jelit, dlatego topinambur może być stosowany przez osoby zmagające się z zaparciami i innymi problemami trawiennymi. Spożywanie topinamburu pomaga również zapobiegać owrzodzeniom żołądka i jelit. W topinamburze znajdują się też pektyny i błonnik, które wraz z inuliną pomagają oczyścić organizm z toksyn. Topinambur utrudnia przyswajanie alkoholu.  

Dzięki stosowaniu topinamburu w diecie organizm łatwiej przyswaja witaminy z grupy B - zwłaszcza niacynę, czyli witaminę B3 - oraz magnez. Skutecznie wspierają one funkcjonowanie układu nerwowego, sprzyjając obniżeniu poziomu stresu i poprawiając zdolność koncentracji. Topinambur działa leczniczo przy wszelkich dolegliwościach układu pokarmowego, a także przy zapaleniach skórnych. Warto zwrócić uwagę również na przeciwnowotworowe działania topinamburu.

Topinambur zawiera też szereg witamin i związków potrzebnych do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. To m.in.:

• witamina C,
• witamina A,
• witamina E,
• witamina K,
• witamina B6,
• witamina B1,
• ryboflawina,
• niacyna,
• kwas foliowy,
• kumaryna,
• żelazo,
• wapń,
• potas,
• fosfor,
• magnez,
• sód,
• cynk.

Jadalną częścią topinamburu są niewielkie bulwy o gruszkowatym kształcie, białe lub żółte w środku, na wierzchu zabarwione na czerwono lub fioletowo. Są kruche, mają smak słodkawy, orzechowy. Duża zawartość inuliny w topinamburze sprawia, że jest on słabo przyswajalny przez ludzki organizm, chyba że zostanie odpowiednio spreparowany i przyrządzony. Indianie stosowali fermentację bulw topinamburu w kopcach, aby z inuliny powstała fruktoza.

Bulwy topinamburu po ugotowaniu znajdują zastosowanie w zupach, jako frytki, chipsy czy dodatek do zapiekanek z serem. Podawane są zamiast ziemniaków. Niektórzy używają pieczonych bulw zamiast kawy.  

Topinambur - roślina ozdobna i pastewna

Słonecznik bulwiasty chętnie jest hodowany w ogrodach ze względu na swoje piękne żółte kwiaty. Pojawiają się one na długich łodygach, porośniętych równie ozdobnymi ciemnozielonymi liśćmi. Kwitną od lipca do listopada, ozdabiając do późnej jesieni nie tylko nasze ogrody, ale też przydroża, brzegi pól i rzek, nieużytki, a nawet wysypiska śmieci.

Słonecznik bulwiasty jest wykorzystywany jako pasza dla bydła i trzody chlewnej. Zielone pędy i bulwy są bardzo wartościowe dla zwierząt hodowlanych, ale także dla dzikich mieszkańców naszych pól i lasów. Dziki upodobały sobie szczególnie bulwy topinamburu, więc jest on sadzony na obrzeżach pól, aby odgrodzić uprawy i ograniczyć szkody wyrządzane przez te zwierzęta. Topinambur jest też wysadzany specjalnie w pobliżu lasów, w ten sposób zwierzęta leśne są naturalnie dokarmiane w sezonie zimowym.

Mimo wielu zalet, które posiada topinambur, z jego uprawą trzeba bardzo uważać, ponieważ jest to roślina bardzo inwazyjna i stanowi zagrożenie dla innych gatunków.

Topinambur - roślina przemysłowa

Naziemne pędy topinamburu wysuszone i rozdrobnione mogą służyć bezpośrednio jako opał, ale też są surowcem w produkcji brykietów i peletu. Biomasa stanowi bazę do produkcji bioetanolu, butanolu. Z bulw produkuje się alkohol wykorzystywany następnie jako paliwo. Sieczka z łodyg stosowana jest jako podłoże przy uprawie niektórych roślin i grzybów, np. boczniaków. Topinambur sadzi się również w glebach zanieczyszczonych solą czy ropą jako rekultywator.

Topinambur powraca 

Topinambur inaczej zwany słonecznikiem bulwiastym (łac. Helianthus tuberosus), to pochodząca z Ameryki Północnej roślina z gatunku astrowatych. Uprawiali go i traktowali jako pożywienie oraz lekarstwo Indianie, docenili topinambur również koloniści. To oni sprowadzili tę roślinę do europejskich ogrodów w XVII wieku, gdzie słonecznik bulwiasty był bardzo popularny jako warzywo ogrodowe, do momentu, gdy wiek później zastąpiły go ziemniaki. Obecnie bulwy topinamburu znów zaczynają pojawiać się na półkach sklepowych jako mało znane, wykwintne warzywo.