Widłak goździsty - zimozielona roślina z lasu
Widłak goździsty (łac. Lycopodium clavatum L.) pochodzi z rodziny widłakowatych. Rośnie praktycznie wszędzie tam, gdzie panuje klimat umiarkowany. W Polsce jest rośliną rodzimą. Kiedyś wierzono nawet, że widłak, zawieszony pod powałą w Boże Ciało, chroni przed nieczystymi siłami i nocnymi marami. Roślina jest nieco podobna do mchu, wiecznie zielona, wypuszczająca długie na 1-2 metry, płożące się pędy, przyczepione do podłoża niewielkimi korzonkami. Podlega częściowej ochronie i znajduje się na liście gatunków bliskich zagrożenia wyginięciem. Jest rośliną wieloletnią, żyje około 15 lat, rośnie na torfowiskach, wrzosowiskach, w wysokopiennych lasach, szczególnie w iglastych. Czasem tworzy całe, szeroko rozrośnięte łany, pochodzące od jednej macierzystej rośliny. Widłak jest niezwykle istotny dla życia biologicznego lasu, zatrzymując wodę i będąc schronieniem dla małej fauny. Po czterech latach roślina wypuszcza kłoski z zarodnikami, zwane także pyłem widłakowym. Ludowe określenia widłaka to babimór, czołga, kołtun, niedźwiedzia łapa, morzybab, warkocznica, włóczęga.
Do celów zielarskich wykorzystuje się pyłek zarodnikowy. Całe pędy są trujące, ale zarodniki nie mają substancji toksycznych. Ponieważ nadmierna eksploatacja rośliny oraz wycinanie lasów zagrażają widłakowi goździstemu, do celów leczniczych nie zbierajmy go sami, tylko kupujmy w aptece lub w sklepie zielarskim. Najczęściej widłak goździsty sprowadzany jest z północy Europy.
Widłak goździsty - skład i sposób użycia
Widłak zawiera substancje zaliczane do alkaloidów, takie jak: lipodyna, klawatyna, klawotoksyna, które są trujące, a lipodyna dodatkowo ma działanie wymiotne. Same zarodki widłaka nie są jednak szkodliwe. Mają w składzie związki lipidowe, kwas widłakowy, kwas jabłkowy, kwas cytrynowy, sterole, substancje terpenowo-woskowe, celulozę, sole mineralne.
Suszone ziele widłaka przygotowuje się tak, jak herbatki ziołowe, zalewając wodą o temperaturze ok. 90 stopni. Pyłek widłaka zewnętrznie stosuje się w formie zasypki, a służyć może nawet jako puder dla dzieci.
Widłak goździsty - zastosowanie
Trzeba na początek pamiętać, że jest to roślina trująca i do celów zielarskich służą tylko zarodniki. Tradycyjnie widłaka używało się w leczeniu artretyzmu oraz schorzeń związanych z hemoroidami i przy zaparciach. Widłak goździsty ma działanie moczopędne i dezynfekujące drogi moczowe, dlatego polecany jest przy chorobach dróg moczowych, takich jak zapalenia pęcherza, kamienie nerkowe. Jest ponadto pomocny w schorzeniach wątroby, w tym przy marskości i zapaleniu wątroby. Łagodzi skurcze mięśni, pomaga przy dusznościach. Zewnętrznie zastosowanie widłaka goździstego to leczenie trudno gojących się ran, łagodzenie wyprysków czy objawów łuszczycy. Chorobowo zmienione miejsca posypuje się po prostu pyłkiem widłaka.
Widłak goździsty może być używany do wspierania procesu leczenia przy takich chorobach jak:
- artretyzm
- reumatyzm
- hemoroidy
- przewlekłe zaparcia
- zapalenie i marskość wątroby
- schorzenia układu moczowego
- kolka nerkowa
- piasek w nerkach
- bóle i schorzenia jąder
- choroby narządów płciowych
- duszności
- skurcze mięśni
- odleżyny
Widłak goździsty - skutki ubocze i przeciwwskazania
Przy przewlekłych biegunkach stosowanie widłaka goździstego jest niewskazane, ponieważ może spowodować skurcz jelit. Nie jest zalecany osobom ze schorzeniami układu krążenia, przy padaczce, chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy, przy wszelkich schorzeniach jelit. Nie wolno zażywać widłaka kobietom w ciąży, karmiącym piersią, małym dzieciom.
