Kwiaty ogrodowe

©

©Linnaea borealis

Opis

Rodzina: Caprifoliaceae – przewiertniowate

Korzeń główny jaki tworzy się w czasie kiełkowania nasion ma krótki żywot. W momencie pojawienia się wyrosłych z węzłów pędu korzeni przybyszowych jego funkcje obumierają. Jego funkcje odtąd pełnią już korzenie przybyszowe, które mimo, że dość cienkie sięgają około 20 cm w głąb ziemi.

 Na powierzchni ziemi mamy cienkie, ulistnione, płożące się po ziemi pędy. Z tych pędów wyrastają w górę dwa rodzaje łodyżek. Jedna to około 6 centymetrowa i ulistniona łodyżka asymilacyjna oraz około 15 centymetrowa łodyżka kwiatostanowa. Liście najczęściej jajowatego kształtu są zimozielone. Z reguły są one gładkie mimo że pędy i ogonki liściowe mają gruczołowate włoski. Na łodyżce kwiatowej znajdują się przeważnie dwa kwiatki zawieszone jakby na dwóch ramionach litery V. Korona kwiatu przypomina szeroki dzwonek i jest długa na około 1 centymetr. Wewnątrz znajdują się 4 pręciki z których 2 są znacznie krótsze. Aby roślina nie zapylała się własnym pyłkiem znamię słupka jest umieszczone na dużo dłuższej niż pylniki szyjce. I mimo, że kwiaty są oblatywane przez wiele owadów do zapylenia dochodzi rzadko. W efekcie zimoziół rzadko rozmnaża się generatywnie, czyli przez nasiona. Jak już się uda powstaje jednokomorowy, żółtawy owoc o średnicy około 3 mm. Nasiono jest mniejsze bo około 1,5 mm. Cechą owocu jest jego owłosienie. Ponieważ włoski są gruczołowate to są one lepkie. Ułatwia to roślinie przenoszenie się na nowe miejsce ”jadąc” na sierści zwierząt.

Roślina rosnąca na terenach Alaski wzdłuż zachodniego wybrzeża Ameryki Północnej nieco różni się wyglądem kwiatów. Kwiaty są dłuższe i mają bardziej przypominającą lejek budowę. Dlatego wyróżniono tą odmienność nadając jej nazwę Linnaea borealis ssp. americana. Jeśli ktoś będzie chciał sprowadzić sobie zimozioła np. z terenów Anglii to przede wszystkim sprowadzi ten podgatunek, bo on jest tam w sprzedaży, a nie sam gatunek europejski.

Występowanie

Przez Polskę przebiega południowa granica występowania gatunku. O ile dalej na północ jest to jeszcze roślina powszechna o tyle przy południowej granicy swego występowania jest to roślina na wymarciu dlatego zimoziół objęty jest w Polsce ścisłą ochroną gatunkową od 1983 roku

W naszym kraju najwięcej jest go na Wolińskim Parku Krajobrazowym gdzie występuje w dość widnych lasach sosnowych.

Wysokość

 Maksymalnie to 15-18 cm w czasie kwitnienia i około 6 cm kiedy są same liście.

Termin kwitnienia

Na terenie naszego kraju termin kwitnienia jest dość rozciągnięty. Na południu zakwita już pod koniec maja, a na północy czasem dopiero pod koniec lipca.

Kolor kwiatu

  Z wierzchu najczęściej prawie biały z ciemnoróżowym rysunkiem w środku. Ponieważ ten ciemny róż prześwieca przez płatki to wydają się one lekko różowe. Podgatunek amerykański ma kwiaty ciemniejsze i faktycznie lekko różowe.

Stanowisko

Będąc rośliną północy wymaga stanowisk chłodnych i delikatnie ocienionych. W naszym kraju takie możemy mu zapewnić sadząc go w jaśniejszych miejscach po północnej stronie lub po wschodniej stronie lecz słońce tam powinno być najpóźniej do godziny 10-tej. Przy dostatecznej ilości światła i chłodnym stanowisku roślina ma znacznie krótsze międzywęźla i gęściej powstają łodyżki asymilacyjne. Dlatego dywanik liści jest bardziej puszysty i szczelny. Przy zbyt małej ilości światła międzywęźla są bardzo wyciągnięte, łodyżki asymilacyjne powstają w skromniejszych ilościach i dywanik liści robi się dziurawy.

Wymagania i pielęgnacja

Preferuje gleby dobrze przepuszczalne, o sporej zawartości próchnicy, raczej ubogie i kwaśne, czyli typowo leśne gleby. Przy czym posiadacze nieco lepszych gleb nie muszą się martwić będzie rosła pod warunkiem, że te gleby będą wystarczająco kwaśne, bo nie toleruje obecności wapnia w glebie i dostatecznie wilgotne. Zależność od wody jest bardzo znaczna i przy suchych latach roślina znacznie gorzej wygląda. Chcąc utrzymać zwartą darń trzeba bezwzględnie podlewać w czasie suchego lata.

Mrozoodporność

Jeśli posadzimy ją na przepuszczalnej glebie nie ma kłopotów z zimotrwałością.

Rozmnażanie

Wprawdzie kupno nasion jest mało prawdopodobne, ale dla porządku wyjaśnię, że rozwój roślin na początku jest bardzo powolny. W pierwszym roku rozwija się z nasiona jedynie para liścieni i korzeń pierwotny. W drugim roku rozwija się pęd osiągając maksymalnie 4 międzywęźla. Dopiero w następnych latach pęd przyrasta o pół metra na co składa się od 8 do 12 węzłów. Zatem dopiero w trzecim roku pojawiają się łodyżki asymilacyjne i kwiatostanowe. Mając roślinę i licząc jej ilość węzłów stosunkowo łatwo określić ile ma lat.

Dla amatorów pozostaje rozmnażanie przez odkłady proste lub wczesnym latem przez sadzonki zielne, które jednak bardzo kiepsko się ukorzeniają i trzeba użyć ukorzeniacza do roślin zielnych.

Choroby i szkodniki

Roślina choruje rzadko, ale w miejscach całkowicie zacienionych może pojawić się septorioza objawiająca się niewielkimi okrągławymi plamkami na liściach. Jest bardzo mała skuteczność stosowanych środków grzybobójczych z uwagi na brak możliwości opryskania liści od spodu. Nie sadźmy ich zatem w całkowitym cieniu.

Zastosowanie

Może być wykorzystywany jako roślina okrywowa, jako podszyt pod rododendrony, wrzosy i inne kwasolubne krzewy. Poza tym sprowadzając sobie amerykański podgatunek mamy także ładny efekt kwiatowy. Z racji swego północnego pochodzenia jest to roślina szczególnie przydatna w rejonach chłodniejszych naszego kraju, bo brak obaw o przemarznięcie.

Uwagi Przypisy

Pierwszy opis tej rośliny pochodzi z roku 1596 i należała wówczas do dzwonków. Karol Linneusz bardzo upodobał sobie tę roślinę lecz wówczas nie było w zwyczaju nadawać jej swoje nazwisko dlatego zrobił to jego nauczyciel i mecenas. Był nim holender Jan Frederik Gronovius. Linneusz powtórzył nazwę w swoim koronnym dziele i dodał nazwę gatunkową – borealis co oznacza północny.

Nasz zimoziół też przechodził modyfikacje. Wcześniej nazywał się ziomozioł lub linnea. Nazwa zimoziół nawiązuje do jego zimozielonoci i do faktu że dawniej był ziołem, z którego sporządzano napoje wzmacniające dla kobiet w ciąży czy łagodzących bóle menstruacyjne. W postaci roztartej surowej papki stosowany był także jako okład na obolałe kończyny lub przy bólach głowy

Przypisy

Wykorzystano zdjęcia z następujących stron:

Wierzch kwiatka – http://science.halleyhosting.com/nature/cascade/5petal/honey/linnea/borealis.html

Środek kwiatka – http://davesgarden.com/guides/pf/showimage/214173/#b

Wielkość rośliny – http://www.skeetchestn.ca/Natural%20Resources%20Website/top20plants/TTPPages/twinflower.html

Linnaea borealis – http://www.vastavalo.fi/pohjolanvanamo-vanamo-vanamot-kelon-kupeessa-299997.html