Waran z Komodo – opis, występowanie i zdjęcia. Gad waran z Komodo ciekawostki

Waran z Komodo (Varanus komodoensis) to największa jaszczurka żyjąca na ziemi. Rekordowe okazy mogą osiągać ponad 3 m długości (rekordowy okaz mierzył 365 cm) i około 150 kg wagi. Niektórym przywodzi na myśl średniej wielkości dinozaura. Trudno się dziwić, że gad o takich rozmiarach jest drapieżnikiem, polującym zarówno na ptaki i ssaki (w tym tak duże gatunki jak jeleń) jak i na mniejsze osobniki własnego gatunku. Odnotowano nawet kilka śmiertelnych w skutkach ataków na ludzi.

Waran z Komodo objawił się naszym oczom dopiero w 1910 roku. A ze względu na groźną budowę, rozmiar, ostre pazury i szybkość nazywany bywa Smokiem z Komodo.

Te wyrośnięte jaszczurki zamieszkują kilka wysp Archipelagu Sundajskiego należących do Indonezji (m. in. Komodo, Flores, Rinca, Gili Motang, Nusa Kode). Chociaż o tym gadzie wiemy już sporo, to do niedawna niewiele było wiadomo o jej pochodzeniu. Według jednej z teorii wielka jaszczurka miała wyewoluować z mniejszych przodków, w czym była pomocna geograficzna izolacja wysp.

Okazuje się jednak, że to nie Indonezja, ale Australia była miejscem narodzin tego żyjącego współcześnie „smoka”. Według badań australijskich naukowców waran z Komodo „narodził się” około 3-4 miliony lat temu we wschodniej części Australii. Następnie rozprzestrzeniał się na zachód, docierając do wysp indonezyjskich około 900 000 lat temu. Wiemy o tym dzięki analizie skamieniałych kości jaszczurek znalezionych na Piątym Kontynencie, które to wykazywały zadziwiające podobieństwo do kości współczesnych waranów.

Jak powiedział uczestniczący w badaniach Scott Hocknull z Queensland Museum: „Australia była domem dla największych jaszczurek świata, w tym Megalanii (Varanus priscus) która dorastała do ponad 7 metrów i warana z Komodo, który osiąga do 3 m długości”. Megalonia wyginęła 40 000 lat temu, ale przez wiele lat oba gatunki występowały w Australii jednocześnie – dodaje badacz. Teorie o pochodzeniu waranów potwierdzają też skamieniałe szczątki trzech osobników, znalezione niedawno na Timorze, które należały do gatunku większego niż waran z Komodo.

Miłość w świecie warana z Komodo

Do godów dochodzi najczęściej między majem, a sierpniem. We wrześniu do wykopanych w ziemi jam, samice składają kilkanaście jaj. Samica strzeże jaj, choć po wykluciu nie ma zamiaru opiekować się młodymi. Po około 8 miesiącach pojawiają się młode. Waran z Komodo zaraz po przyjściu na świat waży ok. 100 gramów i mierzy ok. 40 cm.

Młode smoki z Komodo potrzebują 10 lat, by osiągnąć dojrzałość płciową. Warany dożywają do 50 lat. Także w kwestii rozmnażania naukowcy odkryli ciekawe fakty. Brytyjscy badacze odkryli, że warany z Komodo mogą rozmnażać się bez udziału samców. Naukowcy zanotowali przypadki, kiedy osamotniona samica uciekała się do dzieworództwa.

„Są dobrymi pływakami i potrafią przepłynąć z wyspy na wyspę. Samica, która znalazła się sama na wyspie, może teoretycznie rozmnożyć się bezpłciowo i mieć synów, następnie kojarzyć się z nimi, by mieć i córki, i synów, i w ten sposób skolonizować wyspę” – pisze w artykule „Opowieść smoka z Komodo”, Richard Dawkins, wybitny ewolucjonista, profesor Uniwersytetu w Oxfordzie.

Zdaniem badaczy warany z Komodo wytworzyły mechanizm, który pozwala smokom na przechodzenie z rozmnażania obupłciowego do a partenogenetycznego w zależności od tego, czy mają dostęp do samca.

Śmierć w szczękach warana z Komodo

Warany z Komodo polują z zaskoczenia, rozdzierając pazurami i szczękami miękkie tkanki ofiary. Często obserwowano sytuację, gdy ugryzione zwierzę, mimo ucieczki ze szczęk warana, padało martwe po kilku godzinach. Ponieważ zadane rany rzadko kiedy były śmiertelne, świat nauki szybko znalazł obowiązujące przez lata wytłumaczenie.

Otóż szczeki warana z Komodo, który jest także padlinożercą są doskonałym siedliskiem dla wielu drobnoustrojów, często chorobotwórczych., które w trakcie ugryzienia dostawały się do krwi ofiary. W efekcie szybko dochodziło do zakażenia, które zabijało ugryzione zwierzę.

Naukowiec Bryan Fry z Uniwersytetu w Melbourne ma inną teorię. Zdaniem badacza warany z Komodo, podobnie jak helodermy, są jadowite. Naukowiec wykrył w ślinie jaszczurki różne toksyczne związki, z których niektóre występują też w jadzie tajpana uznawanego za jednego z najbardziej jadowitych węży.

Jak działa jad warana z Komodo? Dostając się do krwioobiegu, szybko doprowadza do obniżenia ciśnienia krwi, co w połączeniu z krwawiącymi ranami zadanymi przez zęby jaszczurki szybo doprowadza do wstrząsu i śmierci ofiary. Fry szacuje że jadowitych jaszczurek może być nawet około 100 spośród znanych współcześnie przeszło 5000 gatunków. Obecnie za jadowite uznaje się jedynie dwa gatunki heloderm. W przypadku pozostałych gatunków zdania są podzielone, ale ponieważ ugryzienie rzadko wywołuje skutki obserwowane po ugryzieniu przez węże, powszechnie uznaje się je za niejadowite.

Jak dodaje naukowiec najbardziej zaskakujące jest to, że warany z Komodo stworzyły stosunkowo skomplikowany system dystrybucji jadu. Kanały wyprowadzające jad u tych jaszczurek uchodzą między zębami, a toksyczna wydzielina miesza się ze śliną. Dlatego waran w trakcie gryzienia stara się możliwie głęboko złapać ofiarę, tak by jad zdążył się dostać do jej ciała.

Analogiczny mechanizm występujący u jadowitych węży jest prostszy a zarazem skuteczniejszy – jad uchodzi przez specjalne kanaliki w samym zębie. W efekcie nawet lekkie draśniecie zębem jadowym powoduje dostarczenie jadu do rany.

Smoki z komodo, z racji tego, że lubią wygodny tryb życia i nie chcą tracić niepotrzebnie energii, nie pogardzą również padliną. Zapach rozkładającego się mięsa potrafią wyczuć nawet z odległości 10 km.